ΕΛΣΤΑΤ: Κινδυνεύουν από την «Φτώχεια» τουλάχιστον ο ένας στους τρεις Πολίτες

Το γεγονός ότι η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός εξελίσσονται σε κυρίαρχη τάση στην Ελλάδα το έχουν καταλάβει όλοι όσοι έχουν μια στοιχειώδη επαφή με την πραγματικότητα στη χώρα μας.

Αλλά όταν στο λένε και τα νούμερα, τότε είναι που αρχίζεις να συνειδητοποιείς πόσο κρίσιμο είναι να βρεθούν άμεσα συγκεκριμένες βιώσιμες λύσεις, ότι δεν αρκεί πλέον να καταγγέλλεις απλά το φαινόμενο.

Πρόσφατο άρθρο από την Αργυρώ Τσατσούλη στο IN.GR δίνει αρκετά χρήσιμα στοιχεία για να κατανοήσουμε το σύγχρονο φαινόμενο της φτώχειας στην Ελλάδα. Αξιοποιούνται τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, από την ετήσια Έρευνα Εισοδήµατος και Συνθηκών ∆ιαβίωσης των Νοικοκυριών 2015, με περίοδο αναφοράς εισοδήματος το έτος 2014. Είναι δειγματοληπτική έρευνα, χρησιμοποιώντας  αναλογικά ένα από τα μεγαλύτερα δείγματα, με υποχρεωτική τη συμμετοχή σε αυτήν όσων επιλέγονται κατά τη δειγματοληψία.

Επισημαίνω το γεγονός ότι τα στοιχεία αφορούν το έτος 2014 και αξιολογώ ότι:

1.      Παρατηρείται σημαντική καθυστέρηση στην επεξεργασία και την παρουσίαση των στατιστικών δεδομένων από την ΕΛΣΤΑΤ. Με τον τρόπο αυτό καθίσταται προβληματική η εξαγωγή ασφαλών πορισμάτων για την τρέχουσα κατάσταση, ώστε αξιολογηθούν οι επιλογές και τα εργαλεία πολιτικής που χρησιμοποιούνται, σε ένα διάστημα μάλιστα που οι γρήγορες αντιδράσεις και προσαρμογές είναι ένα από τα βασικά ζητούμενα του Σχεδιασμού.

2.      Συνυπολογίζοντας πιο πρόσφατα στοιχεία από άλλες σχετικές έρευνες, σε συνδυασμό με τις εμφανείς επιπτώσεις των στρατηγικών που υιοθετήθηκαν και εφαρμόστηκαν το διάστημα που ακολουθεί, αξιολογώ ότι τα μεγέθη θα παρουσιάζουν έντονα αρνητική εξέλιξη.

Για να εστιάσω ξανά στα διαθέσιμα δεδομένα της ΕΛΣΤΑΤ, για το έτος 2014, μαθαίνουμε με βεβαιότητα ότι:

·         Τουλάχιστον ο ένας στους τρεις συνανθρώπους μας (35,7% ή 3.828.500 άτομα) αντιμετωπίζει άμεσα τον κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού.

·         Σε απόλυτους αριθμούς: σε κίνδυνο φτώχειας βρίσκονται 860.117 νοικοκυριά (από το σύνολο χώρας: 4.195.840 νοικοκυριά) και τα 2.293.172 μέλη τους (σύνολο χώρας: 10.723.089 άτομα)

·         Ιδιαίτερα υψηλό και το ποσοστό της παιδικής φτώχειας, με ένα στα τέσσερα παιδιά να είναι «φτωχό» (26,6%).

·         Το μεγαλύτερο κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού αντιμετωπίζουν οι δυναμικές ηλικίες του πληθυσμού (18-64 ετών), σε ποσοστό 39,4%.

·         Ο ένας στους πέντε (18,7% ή 1.111.300 άτοµα) ζει σε νοικοκυριό χωρίς κανέναν εργαζόμενο ( δεν εργάζεται κανένα µέλος ή εργάζεται λιγότερο από 3 μήνες, συνολικά, το έτος).

·         Το μέσο ετήσιο Ατομικό Εισόδημα υπολογίζεται στα 8.796 ευρώ (733 ευρώ μηνιαίως) και το μέσο ετήσιο Διαθέσιµο Οικογενειακό Εισόδημα στα 17.182 ευρώ (1.432 ευρώ μηνιαίως)

·         Αμετάβλητος φαίνεται να παραμένει ο Δείκτης Οικονομικής Ανισότητας μεταξύ του πλουσιότερου 20% και του φτωχότερου 20% του πληθυσμού: το µερίδιο του εισοδήµατος των πλουσιοτέρων εμφανίζεται 6,5 φορές µμεγαλύτερο από το µερίδιο του εισοδήµατος των φτωχότερων. Μάλλον χρειάζεται μεγαλύτερη εμβάθυνση στο Δείκτη αυτό, για να κατανοήσουμε καλύτερα τη «σταθερότητά» του.

Στο διάγραμμα που ακολουθεί δίνεται η διαχρονική εξέλιξη του φαινομένου της φτώχειας στην Ελλάδα, κατά την τελευταία δεκαετία:

Να σημειωθεί ότι ως «όριο φτώχειας» χαρακτηρίζονται τα ετήσια εισοδήματα των 4.512 ευρώ (376 ευρώ το μήνα) ανά άτοµο και τα 9.475 ευρώ (790 ευρώ το μήνα) για τετραμελή νοικοκυριά µε δύο ενήλικες και δύο εξαρτώµενα παιδιά ηλικίας κάτω των 14 ετών.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον το πόρισμα ότι η Εύρεση Εργασίας από Ανέργους δεν απομακρύνει την απειλή της φτώχειας, εύρημα που αναδεικνύει και την ιδιαίτερα μειονεκτική θέση που έχει βρεθεί ο παράγοντας «εργασίας» στην Ελλάδα της κρίσης-χρέους και των μνημονίων. Για τους μερικά απασχολούμενους ο κίνδυνος της φτώχειας αυξάνεται σημαντικά στο 28,2%, σε σχέση με την πλήρη απασχόληση που περιορίζεται στο σχετικά υψηλό 11,6 %.

Σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά:

·         Αυξημένο κίνδυνο «φτώχειας» παρουσιάζουν οι «Εργαζόμενες Γυναικες» (αύξηση 0,6%) –κυρίως οι «Αυτοαπασχολούµενες Γυναικες» (αύξηση 1,8 %)- τα «Μονογονεϊκά Νοικοκυριά» (αύξηση 4,4%, ποσοστό κινδύνου στο 32,2%) και τα «Νοικοκυριά µε έναν ενήλικα κάτω των 65 ετών» (αύξηση 4,2 %, ποσοστό κινδύνου στο 27,8%)

·         Μείωση του «κινδύνου φτώχειας» παρουσιάζουν οι «Μη Εργαζοµένες Γυναίκες» (μείωση 1,9%, ποσοστό κινδύνου 24%), οι «Λοιπές µη Οικονοµικά Ενεργές Γυναίκες - εκτός συνταξιούχων» (μείωση 2,7%), τα «Νοικοκυριά µε δύο ενήλικες και ένα εξαρτώμενο παιδί (μείωση 3,7%) και τα Νοικοκυριά αποτελούμενα από τρείς ή περισσότερους ενήλικες» (μείωση 3,1%)

Η έρευνα αναδεικνύει και από ένα άλλο μέγεθος την ιδιαίτερα προβληματική προοπτική της οικονομίας μας, που για να αντιμετωπίσει την κρίση βασίζεται σε «επιδοματικές πολιτικές στήριξης της ανεργίας» και όχι στην προοπτική πραγματικής υποστήριξης της Εργασίας: το ποσοστό κινδύνου φτώχειας πριν από όλες τις κοινωνικές μεταβιβάσεις (δηλαδή µη συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών επιδομάτων και των συντάξεων στο συνολικό διαθέσιµο εισόδημα των νοικοκυριών) ανεβαίνει στο 52,9%, δηλαδή σε περισσότερους από τους μισούς κατοίκους αυτής της χώρας! Φανταστείτε λοιπόν τις άμεσες επιπτώσεις στην κοινωνία από τα τελευταία μέτρα που νομοθέτησε η κυβέρνηση στα πλαίσια του Τρίτου Μνημονίου.

Μάλιστα, ο αριθμός αυτός εκτοξεύεται στο 88,6% για άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω, γεγονός που αναδεικνύει ότι και η μεγάλη πλειοψηφία των συνταξιούχων δεν διαθέτει πλέον άλλους πόρους, εκτός των συντάξεων και βοηθημάτων να διαβιώσουν.

Συνολικά, οι «κοινωνικές µεταβιβάσεις» αποτελούν το 34,5% του συνολικού ισοδύναµου Διαθέσιµου Εισοδήµατος των νοικοκυριών της χώρας, από το οποίο οι συντάξεις αναλογούν στο 87,2%, ενώ τα κοινωνικά επιδόµατα στο 12,8%.

Σε σχέση με το φύλο και την ηλικία του πληθυσμού:

·         Ο κίνδυνος φτώχειας δεν εξειδικεύεται κατά φύλο, καθώς Αντρες (21,2%) και Γυναίκες (21,5%) παρουσιάζουν της ίδιας τάξης μεγέθους ποσοστά.

·         Μικρότερο κίνδυνος αντιμετωπίζουν οι πολίτες πάνω από 75 χρονών (15,1%), σε σχέση με τις άλλες ηλικίες (22,1%). Στην ηλικία αυτή παρατηρείται και διαφοροποίηση κατά φύλο: 18,1% οι Γυναίκες – 11,2% οι Άντρες.

·         Οι Εργαζόμενες γυναίκες εμφανίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο (15,2%) ως προς τους Άντρες συναδέλφους τους (11%)

·         Οι Άντρες Άνεργοι κινδυνεύουν πολύ περισσότερο (50,7%) από τις Γυναίκες Ανέργους (39,3%).

Αυτά λοιπόν τα καθόλου αισιόδοξα για το 2014. Μάλλον θα «μαύριζε» πολύ η διάθεσή μας, αν μαθαίναμε και τα δεδομένα που αφορούν το 2015 και θέλουν να μας «προστατέψουν». Αυτό ακριβώς το «ενδιαφέρον» είναι που με τρομάζει …

Πηγή: IN.GR