Εφημερίδα των Συντακτών: Μοναδικοί εργοδότες οι αναγνώστες μας

του Νικόλα Βουλέλη (*)

Η «Εφημερίδα των Συντακτών» συμπλήρωσε 40 μήνες κυκλοφορίας και καταγράφεται ήδη στην Ιστορία του ελληνικού Τύπου ως η μοναδική συνεταιριστική εφημερίδα, που όχι μόνο άντεξε τον πόλεμο που εξαπέλυσαν εναντίον της από την πρώτη στιγμή, αλλά διεκδικεί μία από τις πρώτες θέσεις σε πανελλαδική κυκλοφορία. Η εφημερίδα μας είναι πραγματικά ένα πρωτοφανές εκδοτικό εγχείρημα και ταυτόχρονα ένα ανεπανάληπτο και συνεχώς εξελισσόμενο πείραμα σε συνθήκες αγοράς, δηλαδή μέσα στον σκληρό ανταγωνισμό των κατεστημένων εφημερίδων.

Η έκδοση της «Εφημερίδας των Συντακτών» προκάλεσε κυριολεκτικά μιαν επανάσταση πλουραλισμού στον χώρο των μέσων ενημέρωσης. Ταυτόχρονα η σταθερή άνοδος της κυκλοφορίας της είναι μια σημαντική εκδοτική επιτυχία σε συνθήκες γενικευμένης κρίσης και σταθερής κυκλοφοριακής πτώσης των εφημερίδων πανελλαδικής εμβέλειας.

Βρισκόμαστε ήδη στη δεύτερη φάση ανάπτυξης της εφημερίδας, στη φάση κατά την οποία σταθεροποιείται και διευρύνεται η απήχησή της. Νιώθουμε ικανοποιημένοι γιατί τηρήσαμε αυτά που διακηρύξαμε δημόσια με την έκδοση της εφημερίδας: ότι θέλουμε να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες ενός ευρύτατου φάσματος της κοινωνίας και ότι θα ασκούμε σκληρή αλλά έντιμη κριτική προς κάθε κατεύθυνση, και προς την εκάστοτε εξουσία και προς τους εκάστοτε διεκδικητές της.

Ας θυμίσουμε ορισμένες «προγραμματικές» θέσεις μας. Η «Εφ.Συν.» δεν είναι κομματικό όργανο, δεν συνδέεται και δεν χρηματοδοτείται από κάποιο πολιτικό κόμμα. Είναι ανεξάρτητη εφημερίδα, θέλει να ανταποκριθεί στις ανάγκες και τις προσδοκίες ευρύτατου φάσματος της κοινωνίας, που εκτείνεται από τις παρυφές της συντηρητικής παράταξης μέχρι την άκρα Αριστερά και δεν κρύβει τον προοδευτικό προσανατολισμό της. Η εφημερίδα μας προσπαθεί να εκφράσει τους πόθους, τα ερωτήματα και τις αγωνίες του κόσμου της Αριστεράς, ανεξάρτητα από κομματικές περιχαρακώσεις, και ταυτόχρονα φιλοξενεί γνώμες και απόψεις για τα μεγάλα ζητήματα της επικαιρότητας από ολόκληρο το πολιτικό φάσμα.

Η εφημερίδα μας τόλμησε να θίξει ζητήματα - ταμπού, άνοιξε μέτωπα που άλλοι δεν τολμούσαν να φανταστούν, έδωσε βήμα για να ακουστούν ρηξικέλευθες απόψεις, αμφισβήτησε κατεστημένες αυθεντίες και ακριβώς για όλα αυτά κατοχυρώθηκε ως έγκυρη και ανεξάρτητη. Η δύναμη που μας δίνουν οι αναγνώστες μας ενισχύει την αποφασιστικότητά μας να συνεχίσουμε το δύσκολο εγχείρημά μας, αλλά μας υποχρεώνει και σε μεγαλύτερη αυτοκριτική, πάντα με την ελπίδα ότι βοηθά στη βελτίωση της εφημερίδας μας.

Τον Νοέμβριο του 2013 τόνιζα ότι «η μεγαλύτερη πρόκληση για μας όλους είναι η προσπάθεια σύγκλισης, ώσμωσης και τελικά σύνθεσης ανάμεσα σε διαφορετικές αντιλήψεις, νοοτροπίες, εμπειρίες, προτεραιότητες ή και προτιμήσεις». Κι ένα χρόνο αργότερα ότι σ' αυτό το εγχείρημα «δοκιμάζονται και οι ίδιοι οι άνθρωποι σε νέες και πρωτοφανείς συνθήκες συλλογικής λειτουργίας. Συνειδητοποιούμε άλλωστε καθημερινά ότι η διαχείριση της ελευθερίας από τον καθένα είναι δύσκολη υπόθεση».

Με την πείρα των σχεδόν τρισήμισι χρόνων μπορώ να τονίσω ότι ισχύουν απολύτως όσα παρέθεσα πιο πάνω και να προσθέσω ότι ο δρόμος που διαλέξαμε δεν έχει «οδηγίες χρήσης», είναι πρωτότυπος, αχαρτογράφητος και γι' αυτό ίσως εξαιρετικά ενδιαφέρων έως ελκυστικός.

Ωστόσο, ας μην φαντάζεται κανείς ειδυλλιακές καταστάσεις, μια όαση ευτυχίας και δημιουργίας μέσα στην αφιλόξενη έρημο των μέσων ενημέρωσης. Πρόκειται για μια καθημερινή εξοντωτική προσπάθεια, με εντάσεις και πολύ κόπο, δυσκολίες και απογοητεύσεις, μια προσπάθεια που είναι εκ των πραγμάτων άνιση, γιατί ο τρόπος με τον οποίο συγκροτήθηκε το εγχείρημά μας και πλαισιώθηκε από ανθρώπους δεν είχε ως προϋπόθεση τα ίδια κριτήρια, τον ίδιο βαθμό συνειδητής ένταξης, προσφοράς και ανιδιοτέλειας, έννοιες που έτσι κι αλλιώς είναι δύσκολο να μετρηθούν και να συγκριθούν.

Όταν μιλάμε για συλλογικές λειτουργίες σε καθημερινό μέσο ενημέρωσης, είναι αδύνατον να καταγραφούν όλοι οι παράγοντες που επηρεάζουν τη διαδικασία, ιδιαίτερα όταν για μερικούς δεν υπήρξε ποτέ στη ζωή τους η έννοια συλλογική λειτουργία. Ως αντιστάθμισμα σε αυτές τις καταστάσεις υπάρχουν ευτυχώς ευοίωνα και θετικά σημάδια. Από το πραγματικά «νέο αίμα», τον ενθουσιασμό και το ήθος νεότερων συναδέλφων έως την εντυπωσιακή διάθεση προσαρμογής στα νέα δεδομένα ορισμένων «αγέραστων» συναδέλφων.

Αυτά τα σχεδόν 1.000 φύλλα της εφημερίδας, για να γίνουν πράξη, απαίτησαν πάνω από 2.500 συσκέψεις, στις οποίες ο διευθυντής, ο διευθυντής σύνταξης, ο υπεύθυνος του φύλλου του Σαββατοκύριακου, οι αρχισυντάκτες και όλοι οι υπεύθυνοι συζήτησαν επί ώρες ατελείωτες το δημοσιογραφικό υλικό, αντάλλαξαν απόψεις, διαφώνησαν ή συμφώνησαν και τελικά συνέκλιναν σε έναν κοινά αποδεκτό τίτλο και πρωτοσέλιδο.

Μπήκαμε, λοιπόν, στον τέταρτο χρόνο μιας ωραίας περιπέτειας με αμείωτη τη θέλησή μας να συνεχίσουμε, έχοντας πλήρη συνείδηση των δυσκολιών, εσωτερικών και εξωτερικών, τις οποίες δεν κρύβουμε από τους αναγνώστες μας. Θα ήθελα να μοιραστώ με τους αναγνώστες μια υπόθεση εργασίας: Αν όλοι όσοι, για τόσο διαφορετικούς λόγους, αγοράζουν το φύλλο της «Εφημερίδας των Συντακτών Σαββατοκύριακο» αποφάσιζαν να αγοράζουν καθημερινά την εφημερίδα μας, τότε αυτή θα γινόταν η πρώτη σε κυκλοφορία απογευματινή εφημερίδα στον τόπο. Το ευχόμαστε!

(*)  Ο Νικόλας Βουλέλης είναι Διευθυντής της "Εφημερίδας των Συντακτών"

Πηγή: Το άρθρο είναι Εισήγηση από την ημερίδα της ομάδας Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας του Τμήματος Οικονομικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ με θέμα: «Κοινωνική Οικονομία: Απάντηση στην κρίση. Παίρνουμε τη ζωή μας στα χέρια μας - Δημιουργούμε τις δικές μας δουλειές». Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα ΑΥΓΗ, στις 14/3/2016