Χαρτογραφώντας την Ενεργειακή Φτώχεια στην Αθήνα της Κρίσης

Δημοσίευση στον ATHENS SOCIAL ATLAS της Έρευνας που πραγματοποίησαν η Φερενίκη Βαταβάλη και η Ευαγγελία Χατζηκωνσταντίνου.

Ένα από τα νέα φαινόμενα που έχουν αναδειχθεί με ιδιαίτερη ένταση τα τελευταία χρόνια στην Αθήνα είναι η δυσκολία πρόσβασης των νοικοκυριών στην ενέργεια. 

Χάρτης Μεταβολής Κατανάλωσης Ηλεκτρικής Ενέργειας Οικιακών Παροχών ΔΕΗ, 2008-2015, (Φερενίκη Βαταβάλη, Ευαγγελία Χατζηκωνσταντίνου)

Από το ξέσπασμα της κρίσης χρέους στην Ελλάδα το 2010 ένας συνδυασμός παραγόντων (μειώσεις εισοδημάτων, αύξηση φόρων, άνοδος ανεργίας, αύξηση τιμών καυσίμων, συρρίκνωση προνοιακών παροχών, κ.τ.λ.) έχει οδηγήσει πολλά νοικοκυριά σε αδυναμία κάλυψης των ενεργειακών τους αναγκών για θέρμανση, δροσισμό, φωτισμό ή και μαγείρεμα, όπως δείχνει και μία σειρά από σχετικές έρευνες (Santamouris et al 2013; Πάνας 2012; WWF και Public Issue 2013; Dagoumas & Kitsios 2014) και κατ’ επέκταση σε μεταβολή των ατομικών και συλλογικών πρακτικών σε σχέση με την οικιακή κατανάλωση ενέργειας.

Το φαινόμενο αυτό, δηλαδή ο αποκλεισμός ή η ανεπαρκής πρόσβαση των νοικοκυριών στην ενέργεια, το οποίο περιγράφεται ως ενεργειακή φτώχεια ή ενεργειακή αποστέρηση, έχει βρεθεί τα τελευταία χρόνια στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης στην Ελλάδα και την Ευρώπη (Healy 2004; Walker & Day 2012; Atanasiu 2014; Santamouris et al 2007). Στις περισσότερες περιπτώσεις ωστόσο, τόσο στο επίπεδο των πολιτικών όσο και στο επίπεδο της ακαδημαϊκής συζήτησης, το φαινόμενο συνδέεται με τεχνικά και οικονομικά δεδομένα, όπως είναι οι τιμές των καυσίμων, τα εισοδήματα και η ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη γεωγραφικές του διαστάσεις όπως αυτές διαμορφώνονται μέσα από τις διαδικασίες παραγωγής του αστικού χώρου και ιδιαίτερα τις ατομικές και συλλογικές πρακτικές σε επίπεδο κατοικίας, γειτονιάς και πόλης (Chatzikonstantinou & Vatavali 2016).

Ειδικά για την περίπτωση της Αθήνας, θεωρούμε ότι τα ζητήματα της οικιακής κατανάλωσης ενέργειας και ιδιαίτερα οι διαμάχες και οι προκλήσεις που συνδέονται με τη θέρμανση μπορούν να εμπλουτίσουν τη συζήτηση για τις επιπτώσεις της κρίσης στις χωροκοινωνικές σχέσεις και ανισότητες, τόσο στο επίπεδο της πόλης, όσο και στο επίπεδο της πολυκατοικίας, ενός τύπου κτιρίου που έχει παίξει κομβικό ρόλο στις διαδικασίες αστικής ανάπτυξης της Αθήνας μεταπολεμικά.

Διαβάστε ολόκληρη τη Δημοσίευση στο ATHENSSOCIALATLAS.