Ελάχιστα αυξήθηκαν οι Δαπάνες για Έρευνα στην Ελλάδα του 2016 και δεν περάσανε το 1% του ΑΕΠ

Αναλύσεις Ιστολογίου

του Μιχάλη Μπούργου

Πλησίασε κοντά, αλλά τελικά δεν ξεπέρασε τον πήχη του 1% το ποσό δαπανών Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α) στην Ελλάδα το 2016, ως ποσοστό στο ΑΕΠ της χώρας: έφτασε στο 0,99%, σημειώνοντας αύξηση μόλις 0,02% ως προς το 2015. Πηγή μας τα επίσημα προκαταρκτικά στατιστικά στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), όπως τα απέστειλε πρόσφατα στην Eurostat. Σε απόλυτους αριθμούς: οι δαπάνες για Ε&Α φτάσανε τα 1.733,1 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 29,3 εκατ. ευρώ το διάστημα 2015-2016.

Δυστυχώς, χάθηκε μία χρονιά και δεν καταφέραμε να αλλάξουμε και πάλι το παραγωγικό πρότυπο της χώρας, μιας χώρας που η υψηλή εξειδίκευση του εργατικού της δυναμικού είναι εκ των βασικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων της και όφειλε να επενδύσει στην καινοτομία και στις δράσεις που πολλαπλασιάζουν αυτή. Αντί για αυτό επιμένει σε ένα μοντέλο χαμηλής τοποθέτησης στις αλυσίδες αξίας, τύπου «Μπαγκλαντές», ενώ παράλληλα εξάγει το «συγκριτικό της πλεονέκτημα» στο εξωτερικό, για να βρει αλλού εργασία και εισόδημα.

Ποιος ασχολήθηκε περισσότερο με Ε&Α στη χώρα μας την περασμένη χρονιά; «Πρωταθλητής» στο σχετικό Δείκτη, για πρώτη φορά, ο Τομέας της Επιχειρηματικότητας, στον οποίο οι σχετικές δαπάνες ανήλθαν στο ύψος των 722,9 εκατ. ευρώ (0,41% του ΑΕΠ).

Ακολούθησε ο Τομέας της Τριτοβάθμιας και Μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, στον οποίο πραγματοποιήθηκαν δαπάνες 566,6 εκατ. ευρώ ή 0,32% του ΑΕΠ.

Τρίτος και «καταϊδρωμένος» ο Κρατικός Τομέας, με σχετικές δαπάνες ύψους 428,9 εκατ. ευρώ ή 0,25%, του ΑΕΠ. Ο Τομέας των Ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων είχε τη μικρότερη συνεισφορά, με μόλις 14,8 εκατ. ευρώ ή 0,01% του ΑΕΠ.

Αλλά αυτός που «επένδυσε» και χρηματοδότησε περισσότερο την Ε&Α δεν ήταν ο Ιδιωτικός Τομέας, που φαίνεται κυρίως να την καρπώθηκε, αλλά ο Δημόσιος, δηλαδή η Ελληνική Κοινωνία: η μεγαλύτερη πηγή χρηματοδότησης Ε&Α για το 2016 παρέμεινε η κρατική χρηματοδότηση με 737,1 εκατ. ευρώ και μερίδιο 42,5% επί του συνόλου. Με αυξημένα τα κονδύλια που διατέθηκαν τόσο από τον τακτικό προϋπολογισμό: συν 95,4 εκατ. ευρώ ως προς το 2015, όσο και από το εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, κατά 24,4 εκατ. ευρώ (σύγκριση με το 2015).

Αντίθετα, σημαντικά μειωμένη αναδείχθηκε η συνεισφορά του ΕΣΠΑ, κατά τον πρώτο χρόνο υλοποίησης της περιόδου 2014-2020, στη χρηματοδότηση Ε&Α: μείον 287,6 εκατ. ευρώ συγκρινόμενο με το 2015, που ήταν το έτος ολοκλήρωσης του προηγούμενου ΕΣΠΑ 2007-2013.

Η σημαντικότερη αύξηση καταγράφηκε στη δεύτερη μεγάλη πηγή χρηματοδότησης: τον Επιχειρηματικό Τομέα. Οι Επιχειρήσεις φαίνεται να χρηματοδότησαν με 691 εκατ. ευρώ ή ποσοστό 39,9% τις δραστηριότητες Ε&Α στη χώρα. Το 92% αυτού του ποσού (633,7 εκατ. ευρώ) επενδύθηκε σε Ε&Α που διενεργήθηκε στις ίδιες τις επιχειρήσεις, επομένως ελέγχεται το κατά πόσο επενδύθηκε πράγματι σε δαπάνες Ε&Α και ενίσχυσε ουσιαστικά στην ανάπτυξη της καινοτομίας σε αυτές, καθώς πιθανότατα δεν διασυνδέθηκε και με τις απαραίτητες συνέργειες. Από το υπόλοιπο ποσό: 41,2 εκατ. ευρώ κατευθύνθηκαν σχετικές δραστηριότητες στον τομέα της τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, 14 εκατ. ευρώ στον κρατικό τομέα και 2,2 εκατ. ευρώ σε ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα.

Τρίτη πηγή χρηματοδότησης η Ευρωπαϊκή Ένωση, με αυξητική τάση τα τελευταία έτη, καθώς υλοποιείται ο «Ορίζοντας 2020», το τρέχον Πρόγραμμα Πλαίσιο της ΕΕ για την Έρευνα και Καινοτομία. Το 2016 η ΕΕ χρηματοδότησε με 207,6 εκατ. ευρώ (ποσοστό 12%) Ερευνητικά Έργα σε όλους τους Τομείς, γεγονός που δείχνει την υψηλή ανταγωνιστικότητα των Ελληνικών Φορέων.

The Factory Project, 23/10/2017