Ανοικτά Δεδομένα για τη Φορολογική Δικαιοσύνη: Σχεδιάζοντας μια Πιλοτική Βάση Δεδομένων με Στοιχεία για κάθε Χώρα

Το άρθρο που ακολουθεί το βρήκα στο διαδικτυακό τόπο του ΕΛΛΑΚ.

Υπέρμαχοι της Φορολογικής Δικαιοσύνης, διεθνείς παράγοντες και ειδικοί στα Ανοικτά Δεδομένα συναντήθηκαν από όλο τον κόσμο για να συνεργαστούν με το Διεθνές Ίδρυμα Ανοικτής Γνώσης στην επίτευξη των πρώτων βημάτων δημιουργίας μιας ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΒΑΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΑΝΑ ΧΩΡΑ. Μια βάση δεδομένων σαν και αυτή μπορεί να επιτρέψει στον οποιονδήποτε να κατανοήσει τις δραστηριότητες των πολυεθνικών εταιρειών και να αποκαλύψει πιθανά συστήματα φοροδιαφυγής.

 

Οπτικό δίκτυο που δείχνει τις σχέσεις μεταξύ 50 κορυφαίων τραπεζών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που συμμορφώνονται με την οδηγία IV περί κεφαλαιακών απαιτήσεων (CRD IV) και των χωρών στις οποίες δηλώνουν κέρδη. Πηγή : Εργαστήριο Δημόσιων Δεδομένων.

Η εν λόγω πρωτοβουλία αποτελεί ένα μέρος του πρότζεκτ «OPEN DATA FOR TAX JUSTICE» το οποίο στοχεύει στην δημιουργία ενός παγκόσμιου δικτύου ανθρώπων και οργανισμών που χρησιμοποιούν Ανοικτά Δεδομένα για την ενίσχυση της δημοσιογραφίας και της δημόσιας πολιτικής γύρω από ζητήματα φορολογικής δικαιοσύνης. Σε συνάρτηση με τα παραπάνω είναι και η πρόθεση να ενθαρρυνθούν οι οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών να χρησιμοποιούν δεδομένα για την βελτίωση της ζωής των ανθρώπων.

Τι σημαίνει Country by Country Reporting;

Το Country-by-country reporting (CBCR) αποτελεί έναν ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ που απαιτεί από τις πολυεθνικές εταιρείες να δημοσιεύουν πληροφορίες σχετικά με τις οικονομικές τους δραστηριότητες από όλες τις χώρες που δραστηριοποιούνται. Μεταξύ άλλων τέτοιες πληροφορίες είναι οι πληρωτέοι φόροι, ο αριθμός των ατόμων που απασχολούν και τα κέρδη που δηλώνουν. Η δημοσίευση αυτών των πληροφοριών μπορεί να φέρει στο φώς δομές ή τεχνικές που ενδέχεται να χρησιμοποιούν οι πολυεθνικές εταιρείες για να αποφύγουν την πληρωμή φόρων στη χώρα που λειτουργούν. Ένας τρόπος είναι η μεταφορά των κερδών ή των δραστηριοτήτων τους σε άλλη χώρα.

Το Φεβρουάριο του 2017, το Διεθνές Ίδρυμα Ανοικτής Γνώσης δημοσίευσε μια ΕΚΘΕΣΗ την οποία συνυπογράφουν οι ALEX COBHAM, JONATHAN GRAY και RICHARD MURPHY στην οποία εξετάζονται οι προοπτικές δημιουργίας μιας ανοικτής παγκόσμιας βάσης δεδομένων με τις φορολογικές εισφορές και τις οικονομικές δραστηριότητες πολυεθνικών εταιρειών, όπως μετρήθηκαν από το CBCR.

Οι συντάκτες της έκθεσης διαπίστωσαν ότι αυτή η βάση δεδομένων είναι εφικτή και κατέληξαν ΣΤΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΟΤΙ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΕΙ ΣΕ ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ συγκεντρώνοντας στοιχεία από την καλύτερη υπάρχουσα πηγή δημόσιων CBCR πληροφοριών – δημοσιοποίηση στοιχείων που προέρχονται από τραπεζικά ιδρύματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σύμφωνα με την Οδηγία για τις ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ IV (CRD IV) που ισχύει από το 2013. Σκοπός της πρωτοβουλίας ήταν να κάνουμε τα πρώτα βήματα προς τη δημιουργία αυτής της Βάσης Δεδομένων.

Τι καταφέρανε;

Η πρωτοβουλία οφείλει να είναι μια γρήγορη και αποτελεσματική διαδικασία που θα φέρει σε επαφή μια πολυ-επιστημονική Ομάδα με σκοπό να δημιουργήσει και να δοκιμάσει πρότυπα πάνω σε τεχνικά προϊόντα.

Την Δευτέρα 24 και Τρίτη 25 Ιουλίου 2017, το Διεθνές Ίδρυμα Ανοικτής Γνώσης συγκέντρωσε μια Ομάδα Εμπειρογνωμόνων στους τομείς της Φορολογικής Δικαιοσύνης, της υπεράσπισης, της έρευνας και των ανοικτών δεδομένων, στο FRIENDS HOUSE στο Λονδίνο, για να συνεργαστούν με προγραμματιστές από την ομάδα προϊόντων μας. Έπειτα ακολούθησε ένα τριήμερο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΑΣ από τους προγραμματιστές μας. Όλα τα αποτελέσματα της συνάντησης είναι διαθέσιμα στο GOOGLE DRIVE, GITHUB και HACKMD.IO.

Για να αντιληφθεί κανείς καλύτερα τη διαδικασία εύρεσης και κατανόησης των CRD IV δεδομένων μπορεί να παρακολουθήσει παρουσιάσεις ειδικών όπως του GEORGE TURNER από το TAX JUSTICE NETWORK σχετικά με το μέγεθος της φοροδιαφυγής σε παγκόσμια κλίμακα, του JASON BRAGANZA από το TAX JUSTICE NETWORK – AFRICA and FINANCIAL TRANSPARENCY COALITION σχετικά με τους λόγους για τους οποίους οι αναπτυσσόμενες χώρες χρειάζονται δημόσιο CBCR (δείτε τη σχετική ΕΚΘΕΣΗ για περισσότερες πληροφορίες) και του Oliver Pearce της Oxfam Great Britain για τις χρήσιμες πληροφορίες που αντλήθηκαν από την χρήση των CRD IV δεδομένων στο OPENING THE VAULTS και στο FOLLOWING THE MONEY REPORTS. Ακολούθησε μια ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ των ADAM KARIV και VITOR BAPTISTA από το Διεθνές Ίδρυμα Ανοικτής Γνώσης σχετικά με τον τρόπο που θα μπορούσαν να ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΕΚ ΝΕΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ στα πρότζεκτ OPEN SPENDING και OPEN TRIALS με απώτερο στόχο να ενισχυθεί το Open Data for Tax Justice.

Στην συνέχεια συζητήθηκαν ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ που αντιμετώπισαν οι συμμετέχοντες στην προσπάθεια αυτή να αποκτήσουν πρόσβαση ή να χρησιμοποιήσουν τις δημόσιες πληροφορίες του CBCR, πριν προτείνουν λύσεις γι’αυτά τα θέματα. Αυτό οδήγησε σε μια συζήτηση γύρω από ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ που θα ήθελαν να είναι σε θέση να απαντήσουν οι συμμετέχοντες, χρησιμοποιώντας είτε CRD IV δεδομένα είτε δημόσια CBCR.

Η ομάδα του Διεθνούς Ιδρύματος Ανοικτής Γνώσης, ήθελε να δώσει το συντομότερο δυνατό στους συμμετέχοντες τις γνώσεις και τα εργαλεία που απαιτούνται για να απαντήσουν στα όποια ερωτήματα. Έτσι οι προγραμματιστές Georgiana Bere και Vitor Baptista έδειξαν πως θα μπορούσε κάποιος να πάρει μη δομημένες πληροφορίες CRD IV από πίνακες που δημοσιεύονται στις ετήσιες εκθέσεις τραπεζών σε μορφή PDF και να ακολουθήσει μια διαδικασία ΕΠΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟ GITHUB, προς όφελος μιας πιλοτικής βάσης δεδομένων. Απώτερος στόχος είναι η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΕΝ ΛΟΓΟ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ σε έναν αγωγό πληροφοριών που δημιούργησε η ομάδα του Διεθνούς Ιδρύματος Ανοικτής Γνώσης.

Το DATAPACKAGE-PIPELINES είναι ένα πλαίσιο εργασίας, που αναπτύχθηκε ως μέρος της γραμμής εργαλείων FRICTIONLESS DATA, για τον καθορισμό των βημάτων επεξεργασίας δεδομένων, με σκοπό την δημιουργία αυτο – περιγραφικών ΠΑΚΕΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Μόλις οι συμμετέχοντες εισήγαγαν δεδομένα στο αγωγό πληροφοριών μέσω του GITHUB ISSUES, o Vitor τους έδειξε πως να κάνουν ερωτήσεις σε αυτά χρησιμοποιώντας το REDASH, με σκοπό να πάρουν απαντήσεις στα ερωτήματα που τέθηκαν.

Αφήγηση ιστοριών με Βάση Δεδομένα CRD IV   

Η αφήγηση ιστοριών που βασίζονται σε στοιχεία και αποδείξεις αποτελεί έναν όλο και πιο σημαντικό μηχανισμό ενημέρωσης, ενίσχυσης και ενθάρρυνσης της κοινής γνώμης να αναλάβει δράση και να προωθήσει την υλοποίηση θετικών αλλαγών στις κοινωνίες. Γι’αυτό και η δεύτερη μέρα εστιάστηκε στην ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΗ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΙΣΤΟΡΙΩΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΑΥΤΑ ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ.

Οι ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ είναι συνηθισμένες όταν εργάζεται κανείς με ανοικτά δεδομένα. Οι George Turner και Oliver Pearce παρατήρησαν ένα επαναλαμβανόμενο λάθος στα δεδομένα που επεξεργάζονταν. Αυτό ήταν η χρήση παύσεων για την αναγνώριση όχι μόνο των μηδενικών αλλά και των μη καταχωρημένων τιμών. Οι δυο τους πέρασαν μέρος της ημέρας σκεπτόμενοι τρόπους ανάδειξης του ζητήματος και εύρεσης των κατευθυντήριων γραμμών για την αντιμετώπισή του, ώστε να αποφευχθούν λανθασμένες ερμηνείες.

Ανοικτά δεδομένα που προέρχονται αποκλειστικά από μια πηγή συνήθως έχουν κενά. Ωστόσο ο συνδυασμός τους με δεδομένα από άλλες πηγές συχνά βοηθάει στην επαλήθευση και τη δημιουργία ενός ισχυρότερου πλαισίου αφήγησης γύρω από αυτά. Με βάση τα παραπάνω οι Elena Gaita, Dorcas Mensa και Jason Braganza, εστίασαν την έρευνα τους σε μια τράπεζα με σκοπό να δουν αν άλλαξε ή όχι την πολιτική της σχετικά με την χρήση φορολογικών παραδείσων, ως αποτέλεσμα της αποκαλυπτικής έρευνας που δημοσίευσε το 2012 μια βρετανική εφημερίδα. Αυτό το πέτυχαν συγκρίνοντας τα CRD IV δεδομένα που δημοσίευσε η τράπεζα το 2014 με δεδομένα που προέκυψαν από την έρευνα. Τις επόμενες ημέρες ελπίζουν να δημοσιεύσουν ένα blogpost που θα περιγράφει λεπτομερώς τα συμπεράσματά τους σχετικά με τον βαθμό στον οποίο οι νέες απαιτήσεις διαφάνειας έχουν αλλάξει τη φορολογική  συμπεριφορά της τράπεζας.

Για να ολοκληρωθούν οι ιδέες σχετικά με αυτές τις ιστορίες, ερευνήθηκαν ορισμένα ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΟΠΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΩΝ που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην εξαγωγή γνώσης από τα εν λόγω δεδομένα (CRD IV). Οι οπτικοποιήσεις συχνά βοηθούν στο να προσελκύσουν το ενδιαφέρον σε πτυχές των δεδομένων που διαφορετικά δεν θα τα παρατηρούσε κανείς. Οι Oliver Pearce και George Turner μελέτησαν το οπτικό δίκτυο δεδομένων CRD IV, 50 κορυφαίων τραπεζών της ΕΕ, που δημιουργήθηκε στο DENSITY DESIGN και το PUBLIC DATA Lab για να ανακαλύψουν τα μέρη που οι τράπεζες καταγράφουν τα περισσότερα κέρδη και απώλειες. Οι Pearce και Turner γρήγορα συνειδητοποίησαν ότι μια συγκεκριμένη τράπεζα κατέγραψε ζημίες σε όλα τα μέρη που ανήκουν στη δικαιοδοσία της εκτός από ένα. Μέσα σε λίγα λεπτά, τα ευρήματα που προέκυψαν από το οπτικό δίκτυο πυροδότησαν το ενδιαφέρον τους και τους ενθάρρυναν να κάνουν περισσότερες ερωτήσεις όπως: Το μέρος που κατέγραψε τα κέρδη, αποτελεί φορολογικό παράδεισο; Ποιες ήταν οι επιδόσεις των άλλων τραπεζών, που δραστηριοποιήθηκαν στην ίδια περιοχή και την ίδια χρονική περίοδο, στην κλίμακα κερδών/ζημιών. Ανυπομονούμε να διαβάσουμε τα ευρήματά τους μόλις δημοσιευθούν.

Τι μέλλει γενέσθαι;

Η ομάδα του Δικτύου Ανοικτών Δεδομένων για τη Φορολογική Δικαιοσύνη διερευνά τώρα ευκαιρίες συνεργασίας για τη συλλογή και επεξεργασία όλων των διαθέσιμων δεδομένων CRD IV μέσω ΤΟΥ ΑΓΩΓΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια της συνάντησης. Εξετάζουνε επίσης τις επιλογές για την επίλυση μερικών προκλήσεων που παρουσιάστηκαν σχετικά με τα δεδομένα, όπως η εμφανής έλλειψη ΜΙΑΣ ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΛΙΣΤΑΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΩΝ και η αναζήτηση μιας πρότυπης πηγής συναλλαγματικής ισοτιμίας που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε όλα τα δεδομένα με τις καταγραφές πληρωμών.

Λαμβάνοντας υπόψη την πρόσφατη ψήφο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υπέρ ΤΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΗΣ ΑΠΟ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΝΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΟΥΝ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ CBCR ΩΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ, θα συνεργαστούμε με τους εταίρους και θα  συμμετάσχουμε στη συζήτηση για το “κοινό πρότυπο” και το “πρότυπο ανοικτών δεδομένων” των μελλοντικών δημοσιεύσεων CBCR.

Έχοντας αναγνωρίσει ότι ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΕΞΟΡΥΞΕΩΝ αποτελούν πιθανή πηγή δημόσιου CBCR, η οποία μπορεί να συνδεθεί με την μελλοντική βάση δεδομένων μας, στοχεύουμε να ασχοληθούμε και με ΤΟ ΕΡΓΟ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ μεταξύ του ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ και του PUBLISH WHAT YOU PAY CANADA. Σκοπός είναι η περαιτέρω συνεργασία με ΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙ ΤΗΝ ΕΞΟΡΥΞΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ στα παραπάνω πρότζεκτ.

Αν κανείς επιθυμεί να προστεθεί στη λίστα αλληλογραφίας του έργου ή θέλει να συμμετάσχει στο δίκτυο Open Data for Tax Justice, μπορεί να στείλει email στο contact@datafortaxjustice.net. Έχει τη δυνατότητα, επίσης, να ακολουθήσει το hashtag #OD4TJ στο Twitter για όλες τις τελευταίες ενημερώσεις.

Πηγή άρθρου: OKFN.GR