Ιστότοπος Εμμανουήλ Κριαρά: Η Βιβλιοθήκη και το Αρχείο του Διαθέσιμα στο Διαδίκτυο

Μέσα από τον «Ιστότοπο Εμμανουήλ Κριαράς», που υλοποιήθηκε τρία χρόνια μετά τον θάνατό του (22 Αυγούστου 2014), ο χρήστης, μεταξύ άλλων, μπορεί να έχει ολοκληρωμένη εικόνα των βιβλίων που ο Εμμανουήλ Κριαράς είχε στη βιβλιοθήκη του, να κάνει σχετικές αναζητήσεις, να εντοπίσει το βιβλίο που τον ενδιαφέρει και το σημείο που αυτό βρίσκεται, καθώς και να βρει πληροφορίες για αυτό.

Το ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΙΝΣ) του ΑΠΘ παρέδωσε στη δημοσιότητα τον «Ιστότοπο Εμμανουήλ Κριαρά», μία εφαρμογή η οποία αξιοποιεί τη δωρεά της Βιβλιοθήκης και σημαντικού τμήματος του Αρχείου που ο σπουδαίος δάσκαλος και διανοούμενος κληροδότησε στο Ινστιτούτο με τη διαθήκη του. Ο Ιστότοπος, που είναι διαθέσιμος στο ΣΥΝΔΕΣΜΟ, εκτός από πληροφοριακά στοιχεία που περιέχει για τον ίδιο τον Εμμανουήλ Κριαρά (τη σχέση του με το Ινστιτούτο και τη διαθήκη του), αποτελείται από δύο επιμέρους εφαρμογές αναζήτησης:

1.      Η Βιβλιοθήκη του κορυφαίου Έλληνα φιλολόγου που αριθμεί 6.905 τίτλους και η άλλη

2.      Το Αρχείο του και περιλαμβάνει 687 ψηφιακές εγγραφές

Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΡΙΑΡΑ, των 6.905 τίτλων, αποτελείται από 11.314 τόμους. Τα βιβλία εντάσσονται σε 3 κατηγορίες:

• Βιβλία φιλολογικού-γλωσσολογικού ενδιαφέροντος που δεν υπήρχαν στη Βιβλιοθήκη του Ινστιτούτου, παρέμειναν σε αυτό, και στεγάζονται στα γραφεία του Ινστιτούτου στον 4ο όροφο του Νέου Κτηρίου της Φιλοσοφικής Σχολής (αίθουσα 418) του Α.Π.Θ. (1.390 τίτλοι. 1.577 τόμοι),
• Βιβλία ευρύτερου επιστημονικού ενδιαφέροντος που παραχωρήθηκαν στην Κεντρική Βιβλιοθήκη του Α.Π.Θ. και ενσωματώθηκαν στη συλλογή της (4.579 τίτλοι, 7.806 τόμοι),
•  Βιβλία γενικότερου ενδιαφέροντος που παραχωρήθηκαν στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος και πρόκειται να εκτεθούν σε ειδικό τμήμα της, που θα ονομάζεται «Βιβλιοθήκη Εμμανουήλ Κριαρά» (936 τίτλοι, 1.931 τόμοι), στο Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος.

Με τον τρόπο αυτό το Δ.Σ. του Ινστιτούτου θεώρησε ότι εκπληρώνεται όσο το δυνατόν καλύτερα η βούληση του Εμμανουήλ Κριαρά, που επιθυμούσε τα βιβλία του να είναι προσβάσιμα σε όσο το δυνατόν ευρύτερο κοινό.

Σε ό,τι αφορά το αρχείο, ο Εμμανουήλ Κριαράς κληροδότησε στο Ινστιτούτο με τη διαθήκη του «χειρόγραφα τελειωμένων και ατελείωτων μελετών του, κλασέρ με φωτοαντίγραφα κρίσεων για το έργο του». ΤΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΡΙΑΡΑ που παραδίδεται στη δημοσιότητα, αποτελείται από εννέα ντοσιέ και δύο βιβλία (τα οποία περιέχουν κρίσεις για το Λεξικό της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους γραμματείας), τα οποία ψηφιοποιήθηκαν και περιέχουν:

·         δημοσιευμένα και αδημοσίευτα κείμενα πνευματικών ανθρώπων που έγραψαν ή μίλησαν για τον Εμμανουήλ Κριαρά ή για συγκεκριμένα έργα του,

·         δημοσιεύματα στα οποία γίνεται απλή αναφορά στον Εμμανουήλ Κριαρά, σε κάποιο έργο του, στην εκπαιδευτική και πολιτική του δράση, σε τιμητικές εκδηλώσεις ή διακρίσεις που έλαβε,

·         άρθρα, εισηγήσεις, χαιρετισμούς ομιλίες, ανοιχτές επιστολές και συνεντεύξεις του ιδίου του Εμμανουήλ Κριαρά,

·         ανακοινώσεις, άρθρα, ομιλίες, κείμενα ραδιοφωνικών εκπομπών που αφορούν τα ερευνητικά ενδιαφέροντα του Εμμανουήλ Κριαρά.

Ο αριθμός των πρωτότυπων τεκμηρίων – ψηφιακών εγγράφων ανέρχεται σε 687, που αντιστοιχούν σε 3.211 ψηφιοποιημένες σελίδες.

Η απόφαση να δοθεί στη δημοσιότητα ηλεκτρονικά το συγκεκριμένο τμήμα του αρχείου συνδέεται με το γεγονός ότι σε αυτό αποτυπώνεται η συμβολή του Εμμανουήλ Κριαρά στην επιστήμη γενικότερα, όπως αυτή αναγνωρίστηκε από εκατοντάδες ανθρώπους που μελέτησαν και έκριναν το έργο του.

Ο κ. Γιώργος Παπαναστασίου, Διευθυντής του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών ΑΠΘ, δήλωσε με την ευκαιρία της ολοκλήρωσης του έργου: «Η σχέση του Εμμανουήλ Κριαρά με το Ινστιτούτο, η οποία ξεκίνησε όταν ο ιδρυτής του Μ. Τριανταφυλλίδης τον επέλεξε ως μέλος του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος, δεν σταμάτησε με την παραίτηση του Εμμανουήλ Κριαρά από τη θέση αυτή το 1968, όταν η χούντα τον απέλυσε από το Πανεπιστήμιο. Συνεχίστηκε όλα αυτά τα χρόνια ως μια σχέση βαθιάς εκτίμησης και αγάπης, που εκφράστηκε ποικιλοτρόπως: με την οικονομική στήριξη που το Ινστιτούτο παρείχε κατά καιρούς στον Εμμανουήλ Κριαρά για τη σύναξη του Λεξικού του, με την έκδοση από το Ίδρυμα τεσσάρων βιβλίων του Εμμανουήλ Κριαρά στη μνήμη της συζύγου του. Η εκτίμηση αυτή και η αγάπη βρήκαν την πιο ολοκληρωμένη έκφρασή τους όταν ο μεγάλος δάσκαλος κληροδότησε στο Ινστιτούτο τη βιβλιοθήκη του και μεγάλο τμήμα του αρχείου του. Για μας η αξιοποίηση και η ανάδειξη της δωρεάς με τον προσφορότερο τρόπο ήταν αυτονόητη υποχρέωση. Για την καλύτερη αξιοποίηση επιλέχθηκε η βιβλιοθήκη να διασπαστεί σε τρία τμήματα, ένα που έμεινε στο Ινστιτούτο, ένα που δόθηκε στην Κεντρική Βιβλιοθήκη του Α.Π.Θ. και ένα που προσφέρθηκε στην Εθνική Βιβλιοθήκη. Από την άλλη, η ανάδειξη, μέσω του διαδικτύου, της βιβλιοθήκης και του τμήματος του αρχείου που κρίθηκε δημοσιεύσιμο κατέστη δυνατή χάρη στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, που είχε τη σχετική πρωτοβουλία και ανέλαβε εξ ολοκλήρου τη δαπάνη. Η απολύτως ελεύθερη πρόσβαση των πληροφοριών και των τεκμηρίων κρίθηκε ότι ταιριάζει στην ευρύτητα πνεύματος και στη δημιουργικότητα που διέκριναν τον σπουδαίο Έλληνα φιλόλογο.»

Το έργο πραγματοποιήθηκε με χορηγία του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος».

Πηγή: ΕΚΤ, με πληροφορίες από Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών ΑΠΘ, Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος