ViMM: Μια Στρατηγική Δράση για τα Εικονικά Μουσεία και την Ψηφιακή Πολιτιστική Κληρονομιά

Στη συνάντηση εργασίας των ομάδων εταίρων και εμπειρογνωμόνων της Δράσης, που πραγματοποιήθηκε στο Βερολίνο στις 12 και 13 Απριλίου 2018 συμμετείχε και το ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ (ΕΚΤ).

Διήμερη Συνάντηση εργασίας της ομάδας εταίρων και της ομάδας εμπειρογνωμόνων της Δράσης VIRTUAL MULTIMODAL MUSEUM (VIMM) πραγματοποιήθηκε στις 12 και 13 Απριλίου στο Βερολίνο, με απώτερο στόχο την παραγωγή ενός μανιφέστου και ενός χάρτη πορείας για τον ευρύτερο κλάδο της Ψηφιακής Πολιτιστικής Κληρονομιάς για την επίλυση θεμάτων που άπτονται των εξής αλληλένδετων θεματικών: Ορισμοί-Κατευθύνσεις-Τεκμηρίωση-Διαστάσεις - Ζήτηση - Ανακάλυψη - Αποφάσεις (THE “7 DS”: Definitions - Directions - Documentation - Dimensions -Demand - Discovery - Decisions). Στην ομάδα των εμπειρογνωμόνων συμμετέχει και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (EKT) με τη μουσειολόγο Ε. Λαγούδη. Στη συνάντηση συγκεντρώθηκαν, αξιολογήθηκαν και ιεραρχήθηκαν πάνω από 40 προτάσεις που προέκυψαν από τις παραπάνω 7 θεματικές περιοχές.           

Το Virtual Multimodal Museum (ViMM) είναι μια Δράση Συντονισμού & Στήριξης (CSA), η οποία χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» της ΕΕ (CULT-COOP-8-2016). Συσπειρώνει οργανισμούς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που ασχολούνται με τα Εικονικά Μουσεία και τον ευρύτερο τομέα της Ψηφιακής Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Digital Cultural Heritage) και στοχεύει στη στήριξη πολιτικών, τη λήψη αποφάσεων και την πλήρη αξιοποίηση των τεχνολογιών αιχμής.

Η κοινοπραξία εταίρων περιλαμβάνει το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) από τη χώρα μας, τα Πανεπιστήμια Γενεύης και Pompeu Fabra (Βαρκελώνη), το Stiftung Preussischer Kulturbesitz (Πρωσικό Ίδρυμα Πολιτιστικής Κληρονομιάς) και δύο δημιουργικές εταιρείες πολυμεσικού σχεδιασμού,  την Αυστριακή 7REASONS και τη Σλοβένικη Kibla. Οι εταίροι υποστηρίζονται από μια ομάδα περίπου 100 εμπειρογνωμόνων. Κύριος στόχος του έργου είναι να υπάρξει μια σαφέστερη τεκμηρίωση των θετικών επιπτώσεων της Ψηφιακής Πολιτιστικής Κληρονομιάς στην κοινωνία και την οικονομία, καθώς και μια διαδραστική πλατφόρμα επικοινωνίας η οποία θα διασυνδέσει την κοινότητα πρακτικής των Εικονικών Μουσείων και θα διαμοιράσει τεχνογνωσία, καλές πρακτικές και καινοτομίες στον τομέα.

ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ που αξιολογήθηκαν ως σημαντικότερες τοποθετούνται σε διάφορους άξονες: από επιχειρησιακή πλευρά έχουν να κάνουν με τη στρατηγική τοποθέτηση του τομέα και την αξιολόγηση του εκτοπίσματός του καθώς και την επαγγελματική εξέλιξη των κοινοτήτων πρακτικής και την επιμόρφωση των εργαζόμενων, στον τομέα στις νέες απαιτούμενες διεπιστημονικές δεξιότητες.

Από πλευράς εργαλείων και καλών πρακτικών, έμφαση δόθηκε στο “contextualization”, δηλαδή την εννοιολογική πλαισίωση του ψηφιακού περιεχομένου πολιτισμού με τη χρήση σημασιολογικών εργαλείων και τεχνολογιών, τη χρήση του “storytelling” στην ερμηνεία του πολιτισμού και τη διασυνδεδεμένη «ολιστική» τεκμηρίωση της υλικής και της άυλης κληρονομιάς της Ευρώπης, καθώς και την ανάγκη για περισσότερη διαλειτουργικότητα και προτυποποίηση.

Στη συνάντηση συζητήθηκαν, επίσης, εκτενώς οι σημασιολογικές τεχνολογίες καθώς και η ανάγκη παρακολούθησης της εξέλιξης της καινοτομίας στην τεχνολογία και της εφαρμογής τους από τον τομέα των Εικονικών Μουσείων.

Τέλος, αρκετές προτάσεις αφορούσαν την εσωτερική και εξωτερική διαχείριση των φορέων που απαρτίζουν την κοινότητα, με έμφαση στην εφαρμογή πολιτικών και βέλτιστων πρακτικών, τη συνεργασία, τη διακυβέρνηση (governance) και τη λήψη αποφάσεων. Ιδιαίτερη μνεία και συζήτηση έγινε για το 3D ως τύπο ψηφιακού περιεχομένου και την ανάγκη καλύτερης αξιολόγησης, μελέτης, παρακολούθησης των εξελίξεων και ενσωμάτωσής του σε ψηφιακές συλλογές πολιτισμού.

Σύμφωνα άλλωστε με την πρόταση του συμβουλίου εμπειρογνωμόνων του ViMM: «Ο πολιτισμός γίνεται ολοένα και περισσότερο προϋπόθεση για κάθε είδους διαδικασία παραγωγής οικονομικής αξίας , η οποία καθοδηγείται από δύο ταυτόχρονες ροές καινοτομίας: την παραγωγή ψηφιακού περιεχομένου και την ψηφιακή συνδεσιμότητα. Τα εικονικά μουσεία, όπως ορίζονται στο ViMM, και η ψηφιακή πολιτιστική κληρονομιά (DCH) γενικότερα πρέπει να τοποθετηθούν, έτσι ώστε να επωφεληθούν από καλά διαρθρωμένες επενδύσεις σε ευρωπαϊκό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο».