Περιβαλλοντικοί Νόμοι θυσία στην Επανεκκίνηση

Το άρθρο ‘Περιβαλλοντικοί Νόμοι θυσία στην Επανεκκίνηση’ του ΤΑΣΟΥ ΣΑΡΑΝΤΗ δημοσιεύτηκε στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ.

Η θέσπιση μέτρων για την προστασία του περιβάλλοντος κερδήθηκε σκληρά εδώ και δεκαετίες από αγωνιστές και στη συνέχεια υλοποιήθηκε από νομοθέτες... Τυχόν αλλαγές στην περιβαλλοντική νομοθεσία, ακόμη και αν ισχύσουν ως προσωρινό μέτρο, θα υπονομεύσουν τα οφέλη για το περιβάλλον που έχουν εξασφαλιστεί και θα έχουν μόνιμες συνέπειες οι οποίες θα είναι δύσκολο να αντιστραφούν

 

AP Photo / The Enquirer, John Grap 

Με καθαρότερο αέρα και τη φύση να επιστρέφει στις αστικές περιοχές, φαίνεται ότι, τουλάχιστον προς το παρόν, η πανδημία έχει μειώσει το ανθρώπινο αποτύπωμα στη φύση. Τι συμβαίνει όμως με τον φυσικό κόσμο μετά την εφαρμογή τού lockdown και την υποχώρηση της πανδημίας;

Η παγκόσμια οικονομία κινδυνεύει αντιμετωπίζοντας δυνητικά τη χειρότερη ύφεσή της. Οι κυβερνήσεις αναμένεται να δώσουν προτεραιότητα σε μια γρήγορη επιστροφή στην ανάπτυξη και ένα από τα πρώτα θύματα αυτού του πανικού πιθανόν να είναι οι περιβαλλοντικές νομοθεσίες.

Όπου οι περιβαλλοντικοί νόμοι θεωρούνται ότι απειλούν ή καθυστερούν τη βραχυπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη, συχνά αποδυναμώνονται. Καθώς οι κυβερνήσεις επιδιώκουν να μειώσουν τα δημοσιονομικά ελλείμματα και την ανεργία, η πίεση για μείωση της προστασίας του περιβάλλοντος, με την εξαίρεση των «αναπτυξιακών» έργων από την κατάλληλη περιβαλλοντική αξιολόγηση, θα είναι σοβαρή.

Σήμα κινδύνου

Σε προηγούμενες οικονομικές κρίσεις οι κυβερνήσεις προσπάθησαν να αποδυναμώσουν την περιβαλλοντική νομοθεσία μειώνοντας τον ρόλο της συμμετοχής του κοινού, αλλά και τον χρόνο που απαιτείται για περιβαλλοντικές εκτιμήσεις νέων επενδυτικών έργων.

Λαμβάνοντας υπόψη το πόσο απότομη είναι η οικονομική ύφεση μετά την πανδημία, η κλίμακα και η ταχύτητα με την οποία θα επιχειρηθεί η αναζωογόνηση της ανάπτυξης θα είναι πιθανότατα μεγαλύτερη από οτιδήποτε είχαμε προηγουμένως βιώσει. Στην πραγματικότητα έχει ήδη ξεκινήσει. Το σήμα κινδύνου για τη χαλάρωση των περιβαλλοντικών νόμων και κανονισμών κρούουν τέσσερις πανεπιστημιακοί καθηγητές στον ιστότοπο CONVERSATION.

Στην Ινδία οι περιβαλλοντολόγοι υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση αποδυναμώνει τον νόμο για τις εκτιμήσεις περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ώστε να επιτρέψει στα νέα έργα να προχωρήσουν χωρίς κατάλληλη αδειοδότηση και δημόσια διαβούλευση. Δίχως τη σωστή αξιολόγηση για το πώς εκατοντάδες έργα όπως φράγματα, ορυχεία, αεροδρόμια, αυτοκινητόδρομοι δύνανται να επηρεάσουν το περιβάλλον και χωρίς να ζητηθεί η γνώμη των τοπικών κοινωνιών, το πιο πιθανό είναι ότι η κυβέρνηση θα δώσει την έγκρισή της για την υλοποίησή τους με αρνητικές συνέπειες για τη φύση και τις ανθρώπινες κοινότητες.

Στον Καναδά η εγχώρια ένωση παραγωγών πετρελαίου έστειλε επιστολή 13 σελίδων στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση ζητώντας την αναστολή δεκάδων περιβαλλοντικών κανονισμών λόγω της πανδημίας. Παρόμοια αιτήματα για χαλάρωση της παρακολούθησης των ενδιαιτημάτων των πτηνών λόγω του Covid-19 υπήρξαν στην επαρχία Μανιτόμπα. Στο Οντάριο η κυβέρνηση επικαλέστηκε τον κορονοϊό όταν αφαίρεσε την προϋπόθεση δημόσιας διαβούλευσης πριν από την έγκριση ορισμένων έργων.

Εν τω μεταξύ η αυστραλιανή κυβέρνηση προσπαθεί να τροποποιήσει τους εθνικούς περιβαλλοντικούς νόμους, για να εξοικονομήσει 300 εκατομμύρια δολάρια ετησίως που ισχυρίζεται ότι χάνονται από τις καθυστερήσεις στις εγκρίσεις έργων. Όπως έπραξε και η ελληνική κυβέρνηση με τον περιβαλλοντοκτόνο νόμο Χατζηδάκη, έτσι και η αυστραλιανή επιχειρεί να «εκσυγχρονίσει» την περιβαλλοντική νομοθεσία της χώρας με επείγουσες διαδικασίες με στόχο την επιτάχυνση των περιβαλλοντικών εκτιμήσεων και αδειοδοτήσεων των έργων.

Σε αυτό το πλαίσιο διακόπτεται η αξιολόγηση των απειλών που ενέχουν τα υπό υλοποίηση αναπτυξιακά έργα στην άγρια φύση. Μαζί της έχει το βιομηχανικό, το εξορυκτικό και το επιχειρηματικό λόμπι, ενώ απέναντί της βρίσκονται οικολογικές οργανώσεις, ακαδημαϊκοί και νομικοί που απαιτούν αυστηρότερους νόμους υπό την εποπτεία μιας ανεξάρτητης αρχής προστασίας του περιβάλλοντος.

Αλλά και στη Νότια Αφρική, οι εξορύξεις ξανάρχισαν την τρίτη εβδομάδα του Απριλίου, ενώ η υπόλοιπη χώρα παρέμενε σε lockdown. Στις 11 Απριλίου, κατά τη διάρκεια του lockdown, εγκρίθηκαν νέοι περιβαλλοντικοί κανονισμοί που ανέστειλαν προηγούμενους της περιόδου τού lockdown.

Απροστάτευτο μέλλον

Στο όνομα της αναζωογόνησης της οικονομίας τα περιβαλλοντικά οφέλη που παρατηρήθηκαν από την έναρξη του lockdown δεν θα είναι τα μόνα που θα εξαφανιστούν μετά την πανδημία. Η «παράδοση στη φωτιά» των περιβαλλοντικών νόμων θα μπορούσε να σημαίνει ότι η κατάσταση για τον φυσικό κόσμο θα είναι πολύ χειρότερη από ό,τι πριν από τον Covid-19.

Η θέσπιση μέτρων για την προστασία του περιβάλλοντος κερδήθηκε σκληρά εδώ και δεκαετίες από αγωνιστές και στη συνέχεια υλοποιήθηκε από νομοθέτες. Η αποδυνάμωση των ελέγχων για την προστασία του περιβάλλοντος κατά την υλοποίηση αναπτυξιακών έργων θα μπορούσε να επιταχύνει την υποβάθμιση των οικοσυστημάτων που έχουν ήδη πληγεί από την κλιματική αλλαγή και άλλες απειλές. Τυχόν αλλαγές στην περιβαλλοντική νομοθεσία, ακόμη και αν θεσπιστούν ως προσωρινό μέτρο, θα υπονομεύσουν τα οφέλη για το περιβάλλον που έχουν κερδηθεί και θα έχουν μόνιμες συνέπειες οι οποίες θα είναι δύσκολο να αντιστραφούν.

Πάρτε για παράδειγμα την αντίδραση της καναδικής κυβέρνησης στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση το 2008. Το πρώτο της βήμα ήταν να απαλλάξει από εκτιμήσεις περιβαλλοντικών επιπτώσεων έργα που είχαν σχεδιαστεί για την τόνωση της αναιμικής της οικονομίας. Ακολούθησαν μόνιμες αλλαγές στην ομοσπονδιακή διαδικασία περιβαλλοντικών αξιολογήσεων και ο αριθμός των επιβαλλομένων περιβαλλοντικών εκτιμήσεων μειώθηκε από εκατοντάδες το 2007 σε περίπου μια δωδεκάδα κάθε χρόνο από το 2012.

Οι περιβαλλοντικοί νόμοι δεν είναι πολυτέλειες, είναι απαραίτητοι για την επιβίωση του ανθρώπου και για ένα βιώσιμο μέλλον. Η πανδημία θα μπορούσε να είναι μια ευκαιρία ώστε να επιταχυνθεί μια στροφή προς τη βιωσιμότητα και όχι να εγκαταλειφθεί στο όνομα της βραχυπρόθεσμης οικονομικής ανάκαμψης με οποιοδήποτε κόστος.

Πηγή: ΤΑΣΟΣ ΣΑΡΑΝΤΗΣ - ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ