Καταρράκτες στο Ντράφι όπως της… Έδεσσας

Το άρθρο – αφιέρωμα του ΤΑΣΟΥ ΣΑΡΑΝΤΗ ‘Καταρράκτες στο Ντράφι όπως της… Έδεσσας’ δημοσιεύτηκε στην Έντυπη Έκδοση της ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ.

 

Καμπανάκι για την υπερπροβολή του... μυστικού φυσικού παράδεισου της Πεντέλης που συμβάλλει με το Μεγάλο Ρέμα της Ραφήνας έπειτα από διαδρομή 14 χιλιομέτρων. ● Διαμαρτυρίες κατοίκων που γειτνιάζουν με το σημείο πρόσβασης στον καταρράκτη λόγω της αυξανόμενης κοσμοσυρροής. ● Ελλιπή μέτρα για την αποφυγή ατυχημάτων των επισκεπτών, λόγω του μη διαμορφωμένου φυσικού περιβάλλοντος. ● Με χαρακτηριστική καθυστέρηση δόθηκαν τα πρακτικά της συνεδρίασης του τοπικού συμβουλίου στην ανεξάρτητη πρωτοβουλία πολιτών Δασαμάρι SOS.

Μετά την ατέλειωτη προβολή από κάθε είδους διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης με τίτλους όπως «Ο “μυστικός” καταρράκτης της Αττικής είναι η δροσερή λύση που ψάχνεις!», «Ενας μαγευτικός καταρράκτης 40 λεπτά από το κέντρο της Αθήνας», «Ο μυστικός φυσικός παράδεισος της Πεντέλης!», «Βουτιές δροσιάς σε καταρράκτη μια ανάσα από την Αθήνα», ήταν αναμενόμενο ότι ο καταρράκτης του ποταμού Βαλανάρη -γνωστότερος ως καταρράκτης Ντραφίου- θα γίνει πόλος έλξης, κυρίως για τους Αθηναίους εκδρομείς του Σαββατοκύριακου.

Εν τούτοις, αντί να ληφθούν μέτρα προστασίας από την επιβάρυνση που δέχεται το ήδη βαριά πληγωμένο οικοσύστημα του Βαλανάρη, δρομολογείται σχεδόν αθόρυβα η τουριστική του αξιοποίηση, γεγονός που είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει στην εξόντωσή του.

Ο ποταμός Βαλανάρης θεωρείται διάσημος για τα παλαιοντολογικά του ευρήματα. Πηγάζει από τις πλαγιές της Πεντέλης και συμβάλλει με το Μεγάλο Ρέμα της Ραφήνας έπειτα από διαδρομή 14 χιλιομέτρων.

Οι διεργασίες που ξεκίνησαν για την τουριστική αξιοποίηση της περιοχής γύρω από τον καταρράκτη των περίπου 6 μέτρων (διπλού καταρράκτη κατά περιόδους, ανάλογα με τη ροή του νερού) στο Ντράφι, στη νότια Πεντέλη αποκαλύφθηκαν πλήρως σε συνεδρίαση του Τοπικού Συμβουλίου Κοινότητας Πικερμίου τον περασμένο Μάιο. Για την αυξανόμενη κοσμοσυρροή είχαν προηγηθεί διαμαρτυρίες κατοίκων του Ντραφίου τα σπίτια των οποίων γειτνιάζουν με το σημείο πρόσβασης στον καταρράκτη, δίπλα στην κεντρική λεωφόρο Αχαιών.

Όπως έγινε γνωστό από την εισήγηση του Προέδρου του Τοπικού Συμβουλίου, Θανάση Αδαμόπουλου, το θέμα «Περιβαλλοντική ανάδειξη και προστασία καταρρακτών Βαλανάρη στο Ντράφι» είχε ξανασυζητηθεί σε περσινή συνεδρίασή του. «Πολλοί κάτοικοι της περιοχής διαμαρτύρονται λόγω της συχνής επίσκεψης του κόσμου. Λόγω της σοβαρότητας του θέματος ξανακαλούμαστε να πάρουμε μέτρα για την αποφυγή ατυχημάτων των επισκεπτών οι οποίοι σε μεγάλο ποσοστό είναι νεολαία. Λόγω του μη διαμορφωμένου φυσικού περιβάλλοντος η κατάβαση προς τους καταρράκτες είναι άκρως επικίνδυνη για τον κόσμο. Θα πρέπει να τοποθετηθούν πινακίδες ενημέρωσης διότι υπάρχει κίνδυνος ατυχήματος», ανέφερε ο κ. Αδαμόπουλος. Και κατέληξε λέγοντας ότι «θα πρέπει να γίνει μια περιβαλλοντική μελέτη ανάδειξης και προστασίας για τους καταρράκτες του Βαλανάρη, έτσι ώστε να προστατευτεί το φυσικό περιβάλλον και να είναι ασφαλής η πρόσβαση προς τους καταρράκτες».

Σε ανάλογο μήκος κύματος τοποθετήθηκε και μία Κοινοτική Σύμβουλος που ανέφερε ότι πρέπει να ληφθούν από τον Δήμο μέτρα για την αποφυγή της εκδήλωσης πυρκαγιών και ότι με τη συχνή επίσκεψη του κόσμου στους καταρράκτες έχει υποβαθμιστεί το οικοσύστημα του Βαλανάρη.

Και πρότεινε να μπει περίφραξη στην κεντρική είσοδο που κατεβαίνει προς τους καταρράκτες, έτσι ώστε να αποτραπεί η είσοδος των επισκεπτών, εισηγούμενη να γίνεται η επίσκεψη στους καταρράκτες από τη δεύτερη είσοδο του γειτονικού οικισμού Διώνη με πιο ασφαλή πρόσβαση από την κοίτη.

 

Βλέπουν οφέλη

Πέραν του γεγονότος ότι αυτή η συνεδρίαση του Τοπικού Συμβουλίου έγινε σχεδόν εν κρυπτώ και κεκλεισμένων των θυρών και ότι τα Πρακτικά της δόθηκαν στην Ανεξάρτητη Πρωτοβουλία Πολιτών Δασαμάρι SOS έπειτα από 55 ολόκληρες μέρες από τη διεξαγωγή της και αφού χρειάστηκε να καταθέσει δύο σχετικά Αιτήματα, σε αυτήν προμηνύθηκαν όσα σχεδιάζονται για τους καταρράκτες του Ντραφίου και τον Βαλανάρη.

Αφ’ ενός, διότι με πρόσχημα την ασφαλή πρόσβαση προς τους καταρράκτες γίνεται λόγος για διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου. Αφ’ ετέρου, διότι ως αντιστάθμισμα της αποτροπής της εισόδου των επισκεπτών προς τους καταρράκτες από το σημερινό σημείο πρόσβασης, τη λεωφόρο Αχαιών, με επιχείρημα το πρόβλημα «διατάραξης κοινής ησυχίας στις γύρω κατοικίες», προτείνεται να ανοίξει είσοδος από άλλο σημείο 2,5 χιλιόμετρα μακρύτερα «από τη δεύτερη είσοδο της Διώνης».

Στην πραγματικότητα, δηλαδή, μεταθέτοντας και διατηρώντας το πραγματικό πρόβλημα της κοσμοσυρροής και επιμηκύνοντας την πρόσβαση προς τους καταρράκτες, αφού για να συμβεί κάτι τέτοιο θα απαιτηθεί η διάνοιξη μιας παραρεμάτιας οδού 2,5 χιλιομέτρων μέσα στο οικοσύστημα του Βαλανάρη -και, άρα, να κοπεί η γύρω βλάστηση- την οποία θα διανύουν οι ορδές των επισκεπτών για να φτάσουν στους καταρράκτες. Ασκώντας υψηλότατες πιέσεις σε όλο το χερσαίο και υδάτινο οικοσύστημα. Και οδηγώντας στην εξόντωσή του.

Την αναβάθμιση του ζητήματος επιχείρησε ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Βασίλης Οικονόμου καταθέτοντας ερώτηση προς τον υπουργό Περιβάλλοντος και (για ακατανόητους λόγους) τον υπουργό Δημόσιας Τάξης με θέμα «Ανάδειξη φυσικού κάλλους και προστασία της κοιλάδας Βαλανάρη στο Ντράφι Πικερμίου», εξειδικεύοντας τις βλέψεις που υπάρχουν: «Ειδικότερα, η δημιουργία δασικών διαδρομών πεζοπορίας με τις απαραίτητες εγκαταστάσεις και εξόδους διαφυγής, η λειτουργία χώρων ανάπαυσης, η διαμόρφωση υπαίθριων χώρων με καταστρώματα παρατήρησης της φύσης, η δημιουργία οικοπαρατηρητηρίου, εκπαιδευτικών χώρων και η κατασκευή χώρων υγιεινής, ταμείου, φυλακίου, χώρων στάθμευσης θα οδηγήσουν σε σημαντικό οικονομικό και κοινωνικό όφελος», ανέφερε.

Ωστόσο, το όψιμο ενδιαφέρον για τον καταρράκτη και τον Βαλανάρη, εξαιτίας του απρόσμενου τουρισμού, προσπερνά τις πραγματικές πληγές. Όπως την καταστροφή που έχουν επιφέρει οι απανωτές πυρκαγιές του 1995, 1998, 2009, την παράνομη βόσκηση που είναι απαγορευτική για τη φυσική αναδάσωση του οικοσυστήματος, τις κακότεχνες παρεμβάσεις με τα τσιμεντένια φράγματα και τα σαρζανέτια και κυρίως τη ραγδαία οικιστική ανάπτυξη της περιοχής εδώ και 30 χρόνια στο Ντράφι και στη Διώνη.

Πώς να μην υποβαθμίζεται το οικοσύστημα του Βαλανάρη όταν δίπλα και παράλληλα διέρχεται μια λεωφόρος (Αχαιών) με τέσσερις λωρίδες κυκλοφορίας; Κι όλη αυτή η καταστροφή συντελείται χωρίς καμία αντιρροπιστική ενέργεια από τη μεριά της διοίκησης, π.χ. αναδάσωση των καμένων δασικών εκτάσεων στο Δασαμάρι, που αποτελούν το ευρύτερο οικοσύστημα του ποταμού, επισημαίνει η πρωτοβουλία Δασαμάρι SOS.

 

Ψευτοφράχτης

Εξάλλου, μελέτες προστασίας του οικοσυστήματος μπορεί να κάνει το Δασαρχείο. Πόσο μάλλον όταν ο Βαλανάρης είναι χαρακτηρισμένος ως ποτάμι «ιδιαίτερου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος» και επομένως, βάσει προεδρικού διατάγματος καθορισμού χρήσεων γης, απαγορεύονται οι παρεμβάσεις και εγκαταστάσεις 50 μέτρα εκατέρωθεν των οριογραμμών του και παρ’ όλο που ο Βαλανάρης δεν έχει οριοθετηθεί ακόμη καθ’ όλο το μήκος του.

 

Εν τούτοις, προ της εκπόνησης οποιασδήποτε Μελέτης και πριν να αποφασίσει το Δημοτικό Συμβούλιο Ραφήνας-Πικερμίου για το ζήτημα, ο δήμαρχος Βαγγέλης Μπουρνούς προχώρησε στις πρώτες παρεμβάσεις. Τοποθετώντας στο σημείο πρόσβασης προς τον καταρράκτη έναν συρμάτινο φράχτη μήκους περίπου 10 μέτρων που, πάντως, δεν εμποδίζει διόλου την πρόσβαση και κάποιες προειδοποιητικές πινακίδες. «Η επιλογή είναι προσωπική, η ευθύνη όμως λήψης μέτρων αντιστοιχεί στη Διοίκηση - και αυτό κάνουμε», ανέφερε γι’ αυτή τη παρέμβαση που πραγματοποίησε μέσα σε έκταση χρήσης αρμοδιότητας του Δασαρχείου Πεντέλης ο ίδιος στο facebook.

«Το κάποτε εύρωστο οικοσύστημα του Βαλανάρη αναγεννιέται μεν, αλλά με πολύ αργούς ρυθμούς λόγω των συνεχιζόμενων ανθρωπογενών παρεμβάσεων και της κλιματικής αλλαγής. Τα καμένα πευκοδάση του οικοσυστήματος στο δασικό Δασαμάρι δεν έχουν αναγεννηθεί ακόμη. Ο επισκέπτης-τουρίστας του Σαββατοκύριακου, που έρχεται από το ασφυκτικό κέντρο της Αθήνας, μπορεί να θεωρεί ότι σε μισή ώρα απόσταση υπάρχει η όαση, ένα υγιές ποτάμιο οικοσύστημα, όμως αυτό δεν έχει καμία σχέση με το πραγματικά υγιές και απάτητο οικοσύστημα του Βαλανάρη προ τριακονταετίας. Αυτό είναι το μέτρο σύγκρισης όταν αναφερόμαστε στο οικοσύστημα. Η λεγόμενη «ανάδειξη» του Βαλανάρη ανοίγει τον δρόμο στην τουριστικοποίηση και στις μπίζνες αξιοποίησης που όχι απλώς θα φρενάρουν την αναγέννηση του οικοσυστήματος, αλλά θα το εξοντώσουν», αναφέρει η Πρωτοβουλία Δασαμάρι SOS.

Και προτείνει την παρεμπόδιση της μαζικής πρόσβασης στους καταρράκτες για αρκετά χρόνια με περίφραξη στην είσοδο της λεωφόρου Αχαιών, την τοποθέτηση πινακίδων επικινδυνότητας και την καταστροφή του μονοπατιού καθόδου προς τους καταρράκτες. «Ένας επισκέπτης που είναι αληθινός φίλος του φυσικού περιβάλλοντος θα βρίσκει πάντα τρόπο πρόσβασης, οποιαδήποτε ώρα, και θα σεβαστεί το οικοσύστημα. Ο επισκέπτης-τουρίστας, με τις πρώτες δυσκολίες στην πρόσβαση, θα σηκωθεί να φύγει», διευκρινίζει.

Η τουριστική εκμετάλλευση των καταρρακτών στο Ντράφι και του Βαλανάρη είχε αξιοποιηθεί και στο παρελθόν σε προεκλογικές ατζέντες τοπικών παραγόντων. Ήδη από το 2014 ο επιχειρηματίας Θανάσης Αδαμόπουλος, πρώην Κοινοτάρχης και νυν πρόεδρος στο Τοπικό Συμβούλιο Πικερμίου, σε προεκλογική συνέντευξη στην τηλεόραση του Star είχε αναφερθεί στην ανάπτυξη που οραματίζεται για την περιοχή λέγοντας ότι «η Ραφήνα και το Πικέρμι είναι ένα ακατέργαστο διαμάντι».

Και σε ό,τι αφορά τον καταρράκτη, ανέφερε ότι «και με λίγα χρήματα αξιοποιείται». Αλλά και στις τελευταίες Δημοτικές Εκλογές μπροστά στον καταρράκτη πόζαραν προεκλογικά οι υποψήφιοι δήμαρχοι Ραφήνας-Πικερμίου Ανδρέας Βασιλόπουλος και Δαμιανός Φαφούτης, ο οποίος μιλούσε για «αξιοθέατο» που ήταν «από τα πράγματα που πρέπει να αναδείξουμε».

Επί του παρόντος, το βέβαιο είναι ότι κάποιοι ιδιώτες εκμεταλλεύονται ήδη την περιοχή διοργανώνοντας πεζοπορικές περιηγήσεις με φιλοπεριβαλλοντικό μανδύα προσφέροντας τουριστικά πακέτα έναντι 14 έως 25 ευρώ το άτομο. Μια τέτοια διοργανώθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο, ενώ μία ακόμη υπό τον τίτλο «Εξόρμηση με φεγγάρι στην Πεντέλη και απογευματινό μπάνιο» στους καταρράκτες ματαιώθηκε μόλις πρόσφατα. Οπότε, γιατί να μην το δουν ανταγωνιστικά οι αυτοδιοικητικοί παράγοντες;

Φωτογραφία: Κοσμοσυρροή στη λιμνούλα που σχηματίζει ο καταρράκτης - EUROKINISSI/ΑΝΤΩΝΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

Πηγή: ΤΑΣΟΣ ΣΑΡΑΝΤΗΣ  - Έντυπη Έκδοση ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ