Πού οφείλεται η αυξημένη Ατμοσφαιρική Ρύπανση στη Θεσσαλονίκη, εξαιτίας της οποίας η Ελλάδα οδηγείται στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο

Το συγκεντρωτισμό, τη γραφειοκρατία, την έλλειψη συντονισμού και την εν γένει ανοργανωσιά του ελληνικού διοικητικού συστήματος πληρώνει για άλλη μια φορά η Θεσσαλονίκη, στην οποία τα τελευταία 15 χρόνια καταγράφεται συστηματικά αυξημένη ατμοσφαιρική ρύπανση, εξαιτίας της οποία η χώρα μας οδηγείται στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

 

Η Κομισιόν πήρε τη σχετική απόφαση, που είναι πιθανό να οδηγήσει σε πρόστιμο πολλών εκατομμυρίων ευρώ, λόγω της αδυναμίας στον περιορισμό ενός φαινομένου που στη Θεσσαλονίκη στοιχίζει κάθε χρόνο τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους κυριολεκτικά, μόνο που επειδή είναι «αθόρυβο» κανείς δεν δίνει πραγματική σημασία, ενώ δεν υπάρχει ούτε η αναμενόμενη κοινωνική κινητοποίηση.

Είναι χαρακτηριστικό ότι την 1η Ιουλίου 2020 η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας -και ειδικότερα η Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος- απέστειλε προς το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας τα αποτελέσματα μελέτης με θέμα «Εκπόνηση επιχειρησιακού σχεδίου αντιμετώπισης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Π.Κ.Μ» και αναμένει την αντίδραση του υπουργείου, που έως σήμερα δεν έχει ανταποκριθεί. Όπως σημειώνεται στο σχετικό έγγραφο τα μέτρα που απαιτούνται είναι ελεγκτικά – επιβολής, επενδυτικά, οργανωτικά, θεσμικά και ενημέρωσης των πολιτών, ενώ αφορούν τη βιομηχανία, τη θέρμανση κτιρίων, τις μεταφορές, τη γεωργία και τη λειτουργία της πόλης. Τα περισσότερα από αυτά απαιτούν νομοθετική ρύθμιση και σε μικρό βαθμό αφορούν σε αυτή τη φάση τις αρμοδιότητες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Σε μια χώρα που για να αλλάξει ακόμη και η φορά ενός μονόδρομου απαιτείται υπουργική απόφαση, ο καθένας αντιλαμβάνεται ότι για να ληφθεί ένα σύνθετο πλέγμα μέτρων και να ελαφρυνθεί από την υπερσυγκέντρωση αιωρούμενων σωματιδίων η ατμόσφαιρα της Θεσσαλονίκης χρειάζεται ειδικό νομοσχέδιο, που θα ξεβολέψει πολλούς και επομένως τόσο η εκπόνηση, όσο και η εφαρμογή του είναι κάτι δύσκολο και απαιτεί πρωτίστως ισχυρή πολιτική βούληση. .

 

Πού οφείλεται η ρύπανση

Οι εκπομπές ρύπων στην ατμόσφαιρα της Θεσσαλονίκης, όπως προκύπτει από την έρευνα της Περιφέρειας (και καταγράφεται στους πίνακες), οφείλονται στους ακόλουθους παράγοντες:

1.      Οι οδικές μεταφορές αποτελούν την κύρια πηγή οξειδίων του αζώτου (NOx) και μονοξειδίου του άνθρακα (CO).

2.      Η βιομηχανία και το διυλιστήριο αποτελούν την κυριότερη πηγή διοξειδίου του θείου (SO2), αλλά όπως σημειώνει η μελέτη δεν παρατηρούνται υπερβάσεις και η ποιότητα της ατμόσφαιρας σε σχέση με τις εκπομπές διοξειδίου του θείου (SO2) χαρακτηρίζεται καλή.

Σε ό,τι αφορά στα αιωρούμενα σωματίδια ΡΜ10, για τα οποία υπάρχει σοβαρό πρόβλημα και έχουν επιφέρει την παραπομπή της χώρας μας στο Ευρωδικαστήριο, σύμφωνα με την ΠΚΜ οι κυριότερες πηγές είναι, κατά φθίνουσα σειρά συνεισφοράς οι ακόλουθες: Η κεντρική θέρμανση. Η βιομηχανία. Η καύση γεωργικής βιομάζας. Η χρήση λιπασμάτων. Οι οδικές μεταφορές. Η παρουσία των αιωρούμενων σωματιδίων στην περιοχή της Θεσσαλονίκης τους χειμερινούς μήνες είναι αυξημένη, λόγω της λειτουργίας των τζακιών (καύση βιομάζας), της αυξημένης κυκλοφοριακής κίνησης και της βιομηχανικής δραστηριότητας. Λαμβάνοντας υπόψη μόνο τις βιομηχανικές εκπομπές, ο κλάδος των εξορύξεων είναι η κύρια πηγή αιωρούμενων σωματιδίων ΡΜ10. Όχι μόνο οι ίδιες οι εξορυκτικές δραστηριότητες αλλά και η διαχείριση των δομικών υλικών που προκύπτουν, καθώς και η οδική μεταφορά τους.

Παράλληλα, τα ρυπαντικά φορτία των βασικών βιομηχανικών κλάδων που απαντώνται στην δυτική Θεσσαλονίκη (μη μεταλλικά ορυκτά, παραγωγή βασικών μετάλλων και διύλιση πετρελαίου) έχουν μια διακριτή συμβολή στις εκπομπές αιωρούμενων σωματιδίων ΡΜ10, ωστόσο η συνεισφορά τους έχει περιοριστεί μετά την εφαρμογή της Οδηγίας περί βιομηχανικών εκπομπών που μείωσε σημαντικά τις οριακές τιμές εκπομπών και, επομένως, τα εκπεμπόμενα ρυπαντικά φορτία θεωρούνται, πλέον, ανεκτά.

Επίσης, σύμφωνα με τη μελέτη της ΠΚΜ, το θαλάσσιο άλας συνεισφέρει έως και 10% στις συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων ΡΜ10 στη Θεσσαλονίκη, με τις υψηλότερες τιμές να παρατηρούνται την Άνοιξη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη Θεσσαλονίκη είναι έντονο και λόγω των δυσμενών μετεωρολογικών συνθηκών στην πόλη, που δεν ευνοούν τη διασπορά των ρύπων. Κι αυτό διότι συχνά φαινόμενα αποτελούν οι άπνοιες και οι χαμηλές θερμοκρασιακές αναστροφές.

«Οι υπερβάσεις των ορίων στα αιωρούμενα σωματίδια είναι όντως μια αρνητική πραγματικότητα» δηλώνει ο αντιπεριφερειάρχης Ανάπτυξης & Περιβάλλοντος Κωνσταντίνος Γιουτίκας, ο οποίος παράλληλα αναγνωρίζει τη δυσλειτουργία ανάμεσα στην Τοπική Αυτοδικοίκηση και την κεντρική εξουσία. «Στέλνουμε συνεχώς έγγραφα στο Υπουργείο και σε όλους τους αρμόδιους φορείς, τα, επισημαίνουμε τη σοβαρότητα της κατάστασης, καταθέτουμε συγκεκριμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση της , ωστόσο το πρόβλημα συνεχίζει να είναι εδώ» επισημαίνει χαρακτηριστικά. Ο ίδιος εκτιμά ακόμη ότι «για να λυθεί το πρόβλημα των υπερβάσεων στην ατμοσφαιρική ρύπανση δια παντός και αν θέλουμε να γλυτώσουμε την «καμπάνα» από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, οφείλουν όλοι οι φορείς που εμπλέκονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να αναλάβουν τις ευθύνες τους». Σύμφωνα με τον κ. Γιουτίκα η χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας στις μεταφορές -δηλαδή η λειτουργία του μετρό και η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επέκταση της ηλεκτροκίνησης στα λεωφορεία του ΟΑΣΘ, τα οχήματα δημοσίας χρήσεως και τα ιδιωτικά αυτοκίνητα- θα συμβάλλει αποφασιστικά στον περιορισμό της ατμοσφαιρικής επιβάρυνσης στη Θεσσαλονίκη.

 

Φωτογραφία : Διάγραμμα - Οι αιτίες της Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης στον νομό Θεσσαλονίκης

Πηγή: VORIA.GR