ΤσιμεντοποιήΣτΕ το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας

Το Συμβούλιο της Επικρατείας απέρριψε την προσφυγή κατοίκων και περιβαλλοντικών συλλόγων της περιοχής οι οποίοι ζητούσαν την ακύρωση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που μετατρέπει 17 χλμ. του χειμάρρου σε τεχνητό αγωγό ομβρίων, επενδεδυμένο με σκυρόδεμα και συρματοκιβώτια. Του Τάσου Σαραντή.

 

Απορρίφθηκε από το ΣτΕ η προσφυγή πολιτών και συλλόγων κατά της διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας. Με αυτή του την απόφαση το ΣτΕ έκρινε νόμιμη και συνταγματική τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για την οριοθέτηση-διευθέτηση του Μεγάλου Ρέματος, η οποία είχε δεχθεί σφοδρή κριτική από περιβαλλοντικούς - τοπικούς φορείς/κινήσεις που θεωρούν ότι δίνει το τελειωτικό χτύπημα στο Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας, ένα από τα μεγαλύτερα ρέματα της Αττικής.

Το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας εμφάνισε πλημμυρικά φαινόμενα 3 φορές μέσα στα τελευταία 50 χρόνια, που οφείλονταν σε τοπικές στενώσεις οι οποίες προκλήθηκαν από ανεπαρκείς γέφυρες διέλευσης, αυθαίρετα κτίσματα και επιχώσεις και μεταφορά φερτών υλικών από παρακείμενες εμπορικές δραστηριότητες.

Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία τοπικών υπερχειλίσεων, που σε ορισμένες περιπτώσεις είχαν ήπιες επιπτώσεις σε λανθασμένα χωροθετημένες δημόσιες υποδομές, όπως δρόμους και σχολεία (Ραφήνα και Παλλήνη), χτισμένες μέσα στην ιστορική κοίτη του ρέματος.

 

Εναλλακτικές λύσεις

Απ’ ό,τι φαίνεται, η προαποφασισμένη τύχη της περιοχής των Μεσογείων, που προβλέπει επέκταση και πώληση του λιμανιού της Ραφήνας, επέκταση της Αττικής Οδού και του Προαστιακού, ανάπτυξη μεγάλων εμπορικών δραστηριοτήτων στην πεδιάδα των Σπάτων και μεγάλου Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων, δεν άφησε περιθώρια για την εξέταση ήπιων λύσεων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αντιπλημμυρική επάρκεια το ρέμα Ραφήνας.

Για την ακρίβεια, εναλλακτικές λύσεις βελτίωσης της αντιπλημμυρικής λειτουργίας του ρέματος με παράλληλη διατήρηση της φυσικής του κοίτης δεν εξετάστηκαν ποτέ. Ενδεικτικά, τέτοιες λύσεις θα αφορούσαν τη μελέτη και ανακατασκευή ανεπαρκών για τη ροή του ρέματος γεφυρών, την απομάκρυνση αυθαίρετων κτισμάτων και επιχώσεων που στενεύουν την κοίτη, την απομάκρυνση κρίσιμων δημόσιων υποδομών από την ιστορική κοίτη και τη στήριξη ευπαθών πρανών με επιστημονικά άρτιες φυσικές και σύγχρονες μεθόδους αντιπλημμυρικής διαχείρισης.

Αντίθετα, στη ΜΠΕ επιλέχθηκε η εξέταση 4 χειρότερων περιβαλλοντικών λύσεων με πιο εκτεταμένη τσιμεντοποίηση. Έτσι, η προτεινόμενη λύση που μετατρέπει 17 χιλιόμετρα φυσικού ρέματος σε έναν τεχνητό αγωγό ομβρίων επενδεδυμένο με σκυρόδεμα και συρματοκιβώτια εμφανίστηκε συγκριτικά ως η πιο φιλοπεριβαλλοντική.

«Στην πραγματικότητα δεν αποτελεί καν λύση, αφού αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο μιας καταστροφικής πλημμύρας τύπου Μάνδρας, Εύβοιας, Κρήτης, ιδιαίτερα μέσα στην επόμενη 10ετία», επισημαίνει η Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας. Κι αυτό γιατί:

● Το αδειοδοτημένο έργο είναι πολύ κατώτερο των νόμιμων προδιαγραφών που επιβάλλουν σχεδιασμό για προστασία από πλημμύρα που στατιστικά εμφανίζεται μία φορά στην 50ετία (Τ50). Όπως παραδέχεται στην απόφασή του το ΣτΕ, η ολοκλήρωση της αντιπλημμυρικής προστασίας της περιοχής θα επιτευχθεί μετά από περίπου 10 χρόνια με την κατασκευή φράγματος ανάσχεσης στην πεδιάδα των Σπάτων.

 

Τα σκληρά υλικά

Έτσι, καθώς το έργο που αδειοδοτήθηκε, βάσει των στοιχείων της μελέτης, σχεδιάζεται για την αντιμετώπιση μιας πλημμύρας που στατιστικά εμφανίζεται μία φορά στην 20ετία(!), η πλημμύρα που τυχόν θα πλήξει τη Ραφήνα θα είναι δραματικά χειρότερη από αυτήν που θα συνέβαινε αν δεν είχε γίνει καθόλου το έργο. Κι αυτό γιατί, λόγω της διευθέτησης με σκληρά υλικά (τσιμέντα και συρματοκιβώτια), η ορμή του νερού θα είναι κατά πολύ αυξημένη (κάτι που δέχεται και το ΣτΕ) και καταστροφική.

● Νομιμοποιεί καταπατήσεις και αυθαίρετα, τα οποία μάλιστα εκθέτει σε άμεσο κίνδυνο πλημμύρας. Επειδή με την κατασκευή έργων διευθέτησης οι γραμμές οριοθέτησης του ρέματος τοποθετούνται δίπλα στα έργα, αυτό στενεύει τον χώρο που ανήκει φυσικά στο ρέμα. Έτσι, πλήθος αυθαίρετων κατασκευών και παράνομων επιχώσεων θα βρίσκονται πλέον εκτός γραμμών οριοθέτησης και θα νομιμοποιηθούν. Και αυτά είναι τα πρώτα που θα παρασύρει μια ενδεχόμενη πλημμύρα.

● Ακυρώνει τη σωτήρια αντιπλημμυρική λειτουργία που επιτελούν τα φυσικά πλημμυρικά πεδία της πεδιάδας των Σπάτων και της εκβολής, παρόλο που αναγνωρίζει τον ευεργετικό αντιλημμυρικό τους ρόλο, αναφέροντας ότι η πεδιάδα των Σπάτων αποτελεί πεδίο ανάσχεσης πλημμυρών, πολύ ευνοϊκό για την αντιπλημμυρική προστασία της Ραφήνας. Ωστόσο, το ΣτΕ αντιμετωπίζει το πλημμυρικό πεδίο ως «εκφυλισμένη κοίτη» που πρέπει να αποκατασταθεί. Όμως, η «δημιουργία ελεγχόμενου και συγκεκριμένου χώρου για τη διέλευση του ύδατος» ισοδυναμεί με την ακύρωση της φυσικής εκτόνωσης της πλημμύρας στην αδόμητη περιοχή της πεδιάδας και όλο το νερό θα διοχετευθεί στα κατάντη, δηλαδή στην κατοικημένη Ραφήνα.

● Τέλος, το έργο διευθέτησης που ενέκρινε το ΣτΕ καταστρέφει το οικοσύστημα του ρέματος Ραφήνας και τον υγρότοπο της εκβολής του, καταστρατηγώντας το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας και τον νόμο που ορίζει τα όρια του υγροτόπου και απαγορεύει «κάθε δραστηριότητα που υποβαθμίζει την οικολογική του κατάσταση».

Σημειώνεται ότι στις 3 Μαρτίου εκδικάζεται στο ΣτΕ δεύτερη προσφυγή κατοίκων και συλλόγων, αυτή τη φορά κατά της οριοθέτησης του Μεγάλου Ρέματος η οποία έχει εγκριθεί με Υπουργική Απόφαση. Καθώς το ρέμα είναι ιδιαίτερου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, η νομολογία του ΣτΕ επιτάσσει η οριοθέτηση να γίνει με Προεδρικό Διάταγμα.

Η προσφυγή είχε εκδικαστεί πριν από έναν χρόνο και το ΣτΕ έδωσε περιθώριο 6 μηνών στη διοίκηση να καταθέσει το σχέδιο Π.Δ.

 

Πηγή: Τάσος Σαραντής – ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ -