Αποκριάτικη Σάτιρα της παλιάς Βέροιας. Του Πάρη Παπακανάκη

Το άρθρο ‘Αποκριάτικη Σάτιρα της παλιάς Βέροιας’ του Πάρη Παπακανάκη δημοσιεύεται στην Έντυπη Έκδοση αυτού του  Σαββατοκύριακου (13-14 Μαρτίου 2021) της Εφημερίδας ΛΑΟΣ ΗΜΑΘΙΑΣ.

 

Άρωμα αποκριάς από την παλιά Βέροια σας φέρνουμε στη σημερινή μας συνάντηση, αγαπητοί φίλοι!!!

Αναφερθήκαμε εκτεταμένα την προηγούμενη χρονιά στα παραδοσιακά αποκριάτικα δρώμενα της πόλης μας, την πολύβουη διέλευση καρναβαλιστών από το “Ρολόι” ως το προαύλιο της εκκλησίας του Αγίου Αντωνίου και θίξαμε επιδερμικά την ενσωμάτωση σ’ αυτήν της έμμετρης καυστικής πολιτικής-κοινωνικής σάτιρας κατά την περίοδο του μεσοπολέμου, για την οποία συμπίπτουν οι αφηγήσεις τόσο του Στέφανου Ζάχου στις “Αναμνήσεις ενός Βεροιώτη” όσο και του Αναστασίου Χριστοδούλου στην “Ιστορία της Βέροιας”: «…Και επηκολούθουν [εννοεί τους “Καπεταναρέους” και το “γαϊτανάκι” του Φουντούκα κατά την κάθοδο της Κεντρικής Οδού] εκ παραλλήλου τα παντός είδους άλλα Καρναβάλια τα οποία με την σάτυρά των και την κωμικήν περιβολήν των, εσκόρπιζον το γέλοιο και την χαράν, μη παραλείποντα να καυτηριάζωσιν εν ταυτώ, τα κακώς κείμενα, πάσαν πολιτικήν και κοινωνικήν ατασθαλίαν ελέγχοντα…» (Αναστάσιος Χριστοδούλου, 1960, Ιστορία της Βέροιας).

Από αποστροφές λόγου του Στέφανου Ζάχου μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η εμφάνιση της μορφής του “σατιρικού Βασιλιά Καρνάβαλου” (με την λόγια ευρωπαϊκή ενδυμασία και το χαρακτηριστικό ημίψηλο καπέλο) προέκυψε ως δάνειο από την πολύ επιτυχημένη δράση του πλανόδιου ηθοποιού Παναγιώτη Θεοδοσίου στην Αθήνα, γνωστού στο πανελλήνιο πλέον ως “ο ποιητής του κάρρου”. Στην πόλη μας (όπως και αρκετά άλλα νεωτεριστικά καρναβαλικά στοιχεία) την πρωτοπαρουσίασαν φοιτητές της εποχής και έγινε αναπόσπαστο μέρος των αποκριάτικων εκδηλώσεών της κατά την Κυριακή πριν την Καθαρά Δευτέρα.  

 

Ο τοπικός τύπος της εποχής καλοδέχθηκε και μάλιστα εγκολπώθηκε την έμμετρη-καυστική σάτιρα, ώστε συχνά πυκνά συναντά κανείς δείγματα τέτοιων στιχουργημάτων, μια ανθολογία των οποίων σας παραθέτουμε…

Ένα καρτούσο μπρούσικο κεράστε μας να πιούμε

κι εμείς αποκριάτικες παρόλες θα σας πούμε:

 

ΚΑΚΟΤΥΧΗ ΠΑΤΡΙΔΑ

Ελλάς λειβάδι χλοερό

να τρέφονται καμπόσοι

να ζούνε επιτήδειοι

οποίοι και οπόσοι.

Ελλάς τσιφλίκι μοναχό

των φαύλων και τυράννων

ουχί γιγάντων πια Ελλάς

αλλά Ελλάς των νάνων…

 

ΣΥΓΚΙΝΗΤΙΚΟΣ ΜΟΝΟΛΟΓΟΣ

ΤΕΩΣ ΒΟΥΛΕΥΤΟΥ

Χαίρετε όνειρα τερπνά πλήρους τετραετίας!

Χαίρετε δόξες και τιμές ωραίας βουλευτίας!

Χαίρετε εισητήρια σ’ ατμόπλοια και τρένα!

Χαίρετε κυβερνητικά ρουσφέτια αγαπημένα!

Και υπέρ όλα χαίρετε Ω! ένδεκα χιλιάρικα,

προτού ο μην εμφανισθή, στας καθαράς μου χείρας

κολλαριστά σας έφερνε ο έμπιστος κλητήρας!!!

 

Η ΚΑΤΑΡΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

Λάσπη, σκυλιά, τετράποδα

της πόλης τα στολίδια,

πανάθεμά σας δήμαρχοι

πού ‘σασταν για τα γίδια!!!

Κατάρα να σας κυνηγά

σε όλα σας τα χρόνια

π’  αφήκατε τη Βέροια

μέσα στην καταφρόνια.

Να όψεσθε ανάξιοι

σας καταράτ’ η πόλη

οπού δεν είχατε μυαλό

ενός κοκκόρου όλοι!

 

ΣΕ ΑΠΟΤΥΧΟΝΤΑ ΥΠΟΨΗΦΙΟ ΔΗΜΑΡΧΟ

Τι ήθελες Στεφανάκι μου,

Δήμαρχος για να γίνης

σε πόλη που αχρείαστο

σε ήθελε να μείνης;

Το πέσιμό σου εύχομαι

να είναι στο βαμβάκι

και σβήσε πια τα όνειρα

της δόξας το μεράκι!

 

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΕΡΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑΡΧΟΥ

Δεν πήρα ακόμη γράμμα σου Κική,

αν κ’ έχουνε περάση δύο μήνες

κι ως φαίνεται μ’ αυτήν την τακτική

θα καταλήξουμε σε νέες πάλι γκρίνιες!

Τίποτες όμως, κι έχω χάσει το μυαλό μου

στριφογυρίζοντας σαν βλάκας στο εργοστάσιο…

Φοβούμαι δε μην κήρυξες, καλό μου,

στον έρωτά μας, κι εσύ το…  χρεωστάσιο! 

 

Φωτογραφία: Έναρξη της αποκριάτικης πομπής στη Βέροια του 1958

Πηγή: Πάρης Παπακανάκης - Έντυπη Έκδοση, ΛΑΟΣ ΗΜΑΘΙΑΣ, Σαββατοκύριακο 13-14 Μαρτίου 2021