Είναι η Κινεζική Evergrande η καινούργια Lehman Brothers; Του Νίκου Στραβελάκη

Το άρθρο ‘Είναι η Κινεζική Evergrande η καινούργια Lehman Brothers;’ του Νίκου Στραβελάκη δημοσιεύτηκε στον διαδικτυακό του τόπο στο ACADEMIA. Ο Νίκος Στραβελάκης είναι οικονομολόγος, λέκτορας στο Εθνικό – Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) και συγγραφέας.

 

Δεν είμαστε λίγοι εκείνοι που πιστεύουμε ότι δεν έχουμε δει το τέλος της καπιταλιστικής κρίσης που ξεκίνησε το 2008. Μάλιστα σε συνδυασμό με τη πανδημία ίσως να βρισκόμαστε μπροστά σε ένα νέο επεισόδιο όξυνσης της κρίσης. Η πυροδότηση ενός τέτοιου επεισοδίου το πιθανότερο είναι να προέλθει από τη Κίνα και το Χόνγκ Κόνγκ. Είναι η γωνιά του πλανήτη όπου η πιστωτική επέκταση και οι αγορές χρηματοπιστωτικών προϊόντων συνεχίσθηκαν αδιαλείπτως μετά το 2008 τροφοδοτώντας μια φούσκα ακινήτων στην αχανή Κίνα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Κινεζική εταιρεία ακινήτων Evergrande που βρίσκεται σε ανοιχτή κρίση εδώ και δύο εβδομάδες κάνοντας πολλούς να τη χαρακτηρίσουν νέα Lehman Brothers. Πρόκειται για τη δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία ακινήτων της χώρας και το μεγαλύτερο εκδότη μη διαβαθμισμένων ομολογιών (σκουπιδοομολογιών όπως έχει επικρατήσει να λέγονται) σε ολόκληρη την Ασία. Το πιθανότερο είναι ότι περιήλθε σε κρίση όταν η βασική της δραστηριότητα, τα ακίνητα, δεν μπορούσε να χρηματοδοτήσει πλέον της ζημίες από μια σειρά αμφιλεγόμενων επενδύσεων όπως: ηλεκτρικά αυτοκίνητα (δεν παρήγε ούτε ένα για δείγμα), φωτοβολταικά, ποδοσφαιρική ομάδα και πάρκα – χώρους εκδηλώσεων.

Βλέπετε, η επιβράδυνση των Κινεζικών εξαγωγών και συνακόλουθα ο περιορισμός της εγχώριας κατανάλωσης που χρηματοδοτείται κυρίως με δανεικά έχει υπονομεύσει το βασικό αφήγημα της νέας φάσης οικονομικής μεγέθυνσης της Κίνας. Τα τελευταία χρόνια τόσο οι Κινέζοι αλλά και οι ντιλεράδες των διεθνών χρηματιστηρίων διατείνονται ότι άξονας της οικονομικής μεγέθυνσης της χώρας στο εξής θα είναι η νέα μεσαία τάξη που δημιουργείται. Αυτή θα δανειστεί δημιουργώντας καταναλωτική ζήτηση κυρίως για σπίτια, αυτοκίνητα και άλλα διαρκή καταναλωτικά αγαθά. Όμως, η δημιουργία αυτής της νέας τάξης στηριζόταν στη μεγέθυνση της εξαγωγικής οικονομίας που υπονομεύθηκε από την κρίση, τη πανδημία και τον εμπορικό πόλεμο κυρίως από την πλευρά των ΗΠΑ.

Έτσι η Κινεζική οικονομία είναι πλέον αντιμέτωπη με τα 300 δις δολάρια των υποχρεώσεων της Evergrande. Για να έχουμε μια αίσθηση των μεγεθών το ποσό είναι λίγο μικρότερο από το συνολικό δημόσιο χρέος της Πορτογαλίας (316 δις δολάρια περίπου) και σχεδόν ίσο με το δημόσιο χρέος της Ελλάδας όταν μπήκε στα μνημόνια το 2009. Το χειρότερο είναι ότι αυτές αφορούν τράπεζες, προμηθευτές, πελάτες που έχουν προκαταβάλλει χρήματα για αγορές ακινήτων ακόμη και τους 200 χιλιάδες μόνιμους εργαζόμενους της εταιρείας (υπάρχουν και 3,8 εκατομμύρια «ενοικιαζόμενοι»). Οι τελευταίοι είχαν κληθεί το Φλεβάρη να δανείσουν την εταιρεία για να μη χάσουν το μπόνους του 2021 και όπως μας πληροφορούν οι Τάιμς της Νέας Υόρκης δανείσθηκαν χρήματα από τράπεζες, συγγενείς και φίλους και τους τα έδωσαν. Επιπλέον, ο δανεισμός της Evergrande δεν είναι μόνο εγχώριος. Οι μετοχές τις εταιρείας διαπραγματεύονται και στα χρηματιστήρια του Χόνγκ Κόνγκ και της Φρανκφούρτης. Αντίστοιχα, και οι εκδότες των ομολογιών εκτείνονται σε όλα τα μήκη και πλάτη της οικουμένης κάνοντας τις Αμερικανικές επενδυτικές τράπεζες Goldman Sachs και JP Morgan να εκδώσουν προειδοποίηση για πιθανή επέκταση της κρίσης στο σύνολο της αγοράς ακινήτων της Κίνας και το διεθνές τραπεζικό σύστημα.  Κακές γλώσσες μάλιστα λένε ότι η Evergrande έχει σχέσεις με το κυπριακό τραπεζικό σύστημα αλλά και με τις «χρυσές βίζες» που χρηματοδοτούν την αγορά ακινήτων στα νότια προάστια των Αθηνών.

Η εταιρεία αυτή τη στιγμή κυνηγά της πληρωμές των τόκων των ομολογιακών της δανείων που έρχονται μέρα με τη μέρα και βδομάδα με τη βδομάδα. Την Τετάρτη 22 Σεπτεμβρίου η Evergrande ανακοίνωσε ότι θα πληρώσει το κουπόνι εγχώριου ομολογιακού δανείου (διαπραγματεύεται στο χρηματιστήριο της Σενζέν πόλη έδρα της εταιρείας). Την ίδια ημέρα η κεντρική τράπεζα της Κίνας διοχέτευσε ρευστότητα 90 δις Γουάν ή 14 δις δολάρια στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα. Ήταν η πρώτη έμπρακτη διαβεβαίωση των κινεζικών αρχών ότι παρακολουθούν την κατάσταση και θα παρέμβουν για την αντιμετώπισή της. Το αποτέλεσμα ήταν  οι μετοχές της Evergrande να ανέβουν σημαντικά στο χρηματιστήριο του Χόνγκ – Κόνγκ και αισθητά στη Φρανκφούρτη. Όμως, όπως επισημαίνει το Reuters, ερωτηματικό παραμένει πώς θα πληρωθούν 83,5 εκατομμύρια δολάρια σε τόκους και χρεολύσια που «ωριμάζουν» τη Πέμπτη 23 Σεπτεμβρίου και πάει λέγοντας.

Δεν νομίζω ότι η Evergrande θα αποφύγει την αναδιάρθρωση, αλλά οι κινεζικές αρχές δεν θα την αφήσουν να χρεοκοπήσει. Αυτό ίσως να αναβάλλει το ξέσπασμα ενός χρηματοπιστωτικού επεισοδίου στον παρόντα χρόνο όμως η παγκόσμια κρίσει σοβεί και γι’ αυτό μια νέα φάση όξυνσης είναι ιδιαίτερα πιθανή το επόμενο διάστημα.