Πρώτη συμφωνία στην COP26: «Φρένο» στην αποψίλωση των δασών

Σε συμφωνία για τον τερματισμό της αποψίλωσης δασών και την αποκατάσταση δασικής γης κατέληξαν οι ηγέτες περισσότερων των εκατό χωρών που συμμετέχουν στην κλιματική διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή στη Γλασκώβη, την COP26.

 

Η λεγόμενη Διακήρυξη για τα Δάση και τη Χρήση Γης θα υπογραφεί από τους ηγέτες και εκπροσώπους χωρών την Τρίτη, περιλαμβανομένης και της Βραζιλίας, όπου κάθε χρόνο καταστρέφονται όλο και μεγαλύτερες εκτάσεις του τροπικού δάσους του Αμαζονίου.

Οι χώρες που θα συνυπογράψουν τη συμφωνία καλύπτουν περίπου το 85% των δασών του πλανήτη και περιλαμβάνουν τις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Ρωσία και την Ινδονησία, δηλαδή χώρες με τεράστιες δασικές εκτάσεις αλλά και σοβαρό πρόβλημα ως προς την υλοτόμηση και την καταστροφή δασών. Τη συμφωνία υπογράφει και η Ελλάδα.

Θα προβλέπεται η δέσμευση για χορήγηση 19,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων έως το 2025 σε κρατικό και ιδιωτικό χρήμα για τον τερματισμό της αποψίλωσης δασών.

Κατά την τελετή υπογραφής, μαζί με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και τον Πρίγκιπα της Ουαλίας Κάρολο, μεταξύ άλλων, ο Βρετανός Πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον θα κάνει λόγο για «συμφωνία ορόσημο» που θα προστατεύσει αυτούς τους «καθεδρικούς ναούς της φύσης που είναι οι πνεύμονες του πλανήτη μας».

Πάντως ειδικοί όπως ο καθηγητής Σάιμον Λιούις από το UCL προειδοποιούν ότι παρόμοια συμφωνία, έστω με λιγότερες χώρες, είχε επιτευχθεί το 2014, χωρίς να κατορθώσει να μειώσει στο ελάχιστο την υλοτόμηση δασών.

"Αυτά τα εξαιρετικά οικοσυστήματα - αυτοί οι καθεδρικοί της φύσης - είναι οι πνεύμονες του πλανήτη μας", που απορροφούν σημαντικό μέρος του διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπεται στην ατμόσφαιρα, αναμένεται να δηλώσει σήμερα ο Βρετανός πρωθυπουργός, σύμφωνα με τις υπηρεσίες Τύπου του.

Τα δάση "έχουν ζωτική σημασία για την ίδια την επιβίωσή μας", θα προσθέσει. Ωστόσο μειώνονται με "ανησυχητικό ρυθμό" 27 γηπέδων του ποδοσφαίρου κάθε λεπτό.

Μεταξύ αυτών που θα δεσμευτούν βρίσκονται η Βραζιλία και η Ρωσία, χώρες που επικρίνονται για την επιτάχυνση της αποψίλωσης των δασών στην επικράτειά τους, όπως και οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Αυστραλία ή η Γαλλία.

 

Φιλοδοξίες της Βραζιλίας

Η κυβέρνηση της Βραζιλίας, η οποία δέχεται κριτική για την περιβαλλοντική της πολιτική, ανακοίνωσε εξάλλου χθες, Δευτέρα, με αφορμή την COP26 πιο φιλόδοξους στόχους για τη μείωση των εκπομπών CO2 και για την καταπολέμηση της αποψίλωσης.

"Παρουσιάζουμε έναν κλιματικό στόχο που είναι πιο φιλόδοξος, καθώς θα αυξήσουμε από το 43% στο 50% ως το 2030" τη μείωση των εκπομπών των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και αποσκοπούμε στην επίτευξη "ουδετερότητας άνθρακα ως το 2050", ανακοίνωσε ο Βραζιλιάνος υπουργός Περιβάλλοντος Ζοακίμ Λέιτε.

Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι ανακοίνωσε στόχο για μηδενικές εκπομπές άνθρακα το 2070. Η ανακοίνωση αυτή αναμενόταν με ιδιαίτερη αγωνία καθώς η Ινδία βρίσκεται στην τέταρτη θέση στον κατάλογο των περιοχών που έχουν τις μεγαλύτερες εκπομπές αερίων που προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη, ενώ προηγούνται η Κίνα, οι ΗΠΑ και η ΕΕ.

Η Σουηδή ακτιβίστρια Γκρέτα Τούνμπεργκ απηύθυνε έκκληση στους ηγέτες που συναντώνται στην COP26 να πράξουν και να σταματήσουν το "μπλα μπλα" σε διαδήλωση που έγινε στη Γλασκώβη.

Οι επικεφαλής περισσότερων από 30 εταιρίες του χρηματοπιστωτικού κλάδου, όπως οι Aviva ή Axa, θα δεσμευτούν επίσης να μην επενδύουν πλέον στις δραστηριότητες που συνδέονται με την αποψίλωση, σύμφωνα με την Ντάουνινγκ Στριτ.

Σήμερα σχεδόν το ένα τέταρτο (23%) των παγκόσμιων εκπομπών των αερίων που προκαλούν τις κλιματικές αλλαγές προέρχονται από δραστηριότητες, όπως η γεωργία ή η δασική βιομηχανία.

Η νέα δέσμευση κατά της αποψίλωσης απηχεί την "Δήλωση της Νέας Υόρκης για τα Δάση" του 2014, όταν πολλές χώρες δεσμεύτηκαν να μειώσουν κατά το ήμισυ την αποψίλωση το 2020 και να τερματιστεί το 2030.

Ωστόσο για μη κυβερνητικές οργανώσεις, όπως η Greenpeace, ο στόχος για το 2030 είναι υπερβολικά μακρινός και δίνει το πράσινο φως για "μια επιπρόσθετη δεκαετία αποψίλωσης".

 

Η δέσμευση

Η δέσμευση αυτή θα γίνει την επομένη της έκκλησης που απηύθυνε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες για "να σωθεί η ανθρωπότητα" ενώπιον περίπου 120 ηγετών και χιλιάδων μελών αντιπροσωπειών και παρατηρητών που συναντώνται στην Γλασκώβη για τη διάσκεψη αυτή διάρκειας δύο εβδομάδων για το κλίμα.

"Αρκετά με το να σκοτώνουμε τους ίδιους μας τους εαυτούς με τον άνθρακα. Αρκετά με το να μεταχειριζόμαστε την φύση ως αποχωρητήριο. Αρκετά με το να καίμε, να κάνουμε γεωτρήσεις και εξορύξεις ακόμη βαθύτερα. Σκάβουμε οι ίδιοι τους τάφους μας", προειδοποίησε ο Γκουτέρες κατά την έναρξη της COP26.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον, ο οικοδεσπότης της διάσκεψης, προειδοποίησε παράλληλα για την "ανεξέλεγκτη" οργή των νέων γενεών που θα προκαλέσει μια αποτυχία αυτής της COP26, έξι χρόνια μετά την συμφωνία του Παρισιού.

Αρνητικό μήνυμα από τη Ρώμη: στην σύνοδο κορυφής της G20 το περασμένο σαββατοκύριακο, οι μεγάλες οικονομίες του πλανήτη, οι οποίες ευθύνονται για σχεδόν το 80% των παγκόσμιων εκπομπών των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία για την ουδετερότητα άνθρακα, παραπέμποντας "στα μέσα του αιώνα".

Η Κίνα, ο μεγαλύτερος ρυπαντής παγκοσμίως, όρισε στόχο να επιτύχει την ουδετερότητα άνθρακα το 2060 και ο πρόεδρός της Σι Τζινπίνγκ δεν μετέβη στην Γλασκώβη.

 

Υπέρ της τιμολόγησης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα η Μέρκελ

Η απερχόμενη καγκελάριος της Γερμανίας, η Άγγελα Μέρκελ, τάχθηκε υπέρ της τιμολόγησης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, την οποία χαρακτήρισε αποτελεσματικό εργαλείο για την αποτροπή της κλιματικής αλλαγής, κατά τη διάρκεια της ομιλίας της στην πρώτη ημέρα της κρίσιμης συνόδου του ΟΗΕ για το κλίμα.

«Η Ευρωπαϊκή Ένωση εφαρμόζει ήδη αυτό το μοντέλο τιμολόγησης στον βιομηχανικό τομέα. Άλλοι, για παράδειγμα η Κίνα, το θεσπίζουν τώρα», ανέφερε η κυρία Μέρκελ αναφερόμενη στη συγκεκριμένη πολιτική, δυνάμει της οποίας επιβάλλονται τέλη στην εκπομπή CO2 προκειμένου να δοθεί κίνητρο για επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια.

Η επικεφαλής της γερμανικής κυβέρνησης κάλεσε να συζητηθεί το θέμα περαιτέρω και να ληφθούν αποφάσεις στην COP26.

Προσκεκλημένοι των Ηνωμένων Εθνών, αρχηγοί και αντιπρόσωποι κυβερνήσεων από περίπου διακόσιες χώρες θα περάσουν τις επόμενες δύο εβδομάδες συζητώντας το πώς η ανθρωπότητα μπορεί να περιορίσει την υπερθέρμανση του πλανήτη.

«Όταν το CO2 τιμολογείται, οι ιδιώτες επενδυτές ξέρουν σε ποια κατεύθυνση να επενδύσουν», επισήμανε η κυρία Μέρκελ, για την οποία είναι ανάγκη να μη χρησιμοποιηθούν μόνο χρήματα φορολογουμένων αλλά και εργαλεία που έχουν «οικονομική λογική» στον αγώνα εναντίον της κλιματικής αλλαγής.

Θα χρειαστούν μεγάλες επενδύσεις για να εκπληρωθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί. Η γερμανίδα καγκελάριος αναφέρθηκε στην εκτίμηση του πρώην Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, του Μπαν Γκι Μουν, ότι θα απαιτηθεί χρηματοδότηση 800 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ετήσια βάση.

Στην ομιλία της η κυρία Μέρκελ αναφέρθηκε σε νέα συνεργασία της Γερμανίας με τη Νότια Αφρική στο πλαίσιο της προσπάθειας να εγκαταλειφθεί η παραγωγή ηλεκτρισμού με την καύση άνθρακα. Έκανε λόγο για σημαντικό «πιλοτικό έργο για πολλές αφρικανικές χώρες», χωρίς να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες. Εξήρε επίσης τη συνεργασία με την Κολομβία, τη Νορβηγία και τη Βρετανία για την προστασία των δασών.

Η κυβέρνηση συνασπισμού της απερχόμενης καγκελαρίου έχει δεσμευθεί πως τα εργοστάσια που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια με την καύση άνθρακα θα έχουν κλείσει όλα ως το 2038.

Επαίνεσε ακόμη την G20 διότι συμφώνησε να διακόψει τη χρηματοδότηση για την κατασκευή ή τη λειτουργία τέτοιων εργοστασίων σε άλλες χώρες στη σύνοδό της αμέσως πριν από την έναρξη της COP26.

Αντίθετα με τη γερμανίδα καγκελάριο, η οποία είδε θετικά τη σύνοδο αυτή, ακτιβιστές και άλλοι ηγέτες εξέφρασαν απογοήτευση διότι τα είκοσι πιο ανεπτυγμένα βιομηχανικά κράτη του κόσμου δεν κατέληξαν σε συμφωνία ούτε για την ημερομηνία-στόχο ώστε να επιτευχθεί η λεγόμενη κλιματική ουδετερότητα, ούτε για την ημερομηνία-στόχο για να τερματιστεί η ηλεκτροπαραγωγή με την καύση άνθρακα.

Η κυρία Μέρκελ εξέφρασε την αισιοδοξία της πως μπορεί ακόμη να αποφευχθούν οι καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο για αυτό «πρέπει – και επίσης θα έλεγα πως μπορούμε – να εφαρμόσουμε τη συμφωνία του Παρισιού», δήλωσε.

Πάντως αναγνώρισε πως «δεν θα φθάσουμε τα 100 δισεκ. δολάρια ως το 2023», αναφερόμενη στον στόχο οι βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες να προσφέρουν το ποσό αυτό σε ετήσια βάση στις αναπτυσσόμενες για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής.

Ο στόχος αυτός υποτίθεται ότι θα επιτυγχανόταν το 2020, δυνάμει συμφωνίας η οποία είχε συναφθεί το 2009. Δεν εκπληρώθηκε ποτέ.

Μικτές, εξάλλου, είναι οι αντιδράσεις για τις δεσμεύσεις που εξήγγειλε ο Πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι από τη Γλασκώβη. Όπως είπε, η Ινδία θα επιτύχει την κατά συμψηφισμό μηδενική εκπομπή ρύπων το 2070. Είναι η πρώτη φορά που ο τρίτος μεγαλύτερος ρυπαντής παγκοσμίως αναλαμβάνει μια τέτοια δέσμευση, αλλά αποκλίνει κατά μία 20ετία από το στόχο επίτευξης του ‘net zero’ το 2050 που θέτουν ως στόχο οι επιστήμονες ώστε να συγκρατηθεί η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη στον ενάμιση βαθμό Κελσίου.

 

Η Κίνα αυξάνει την παραγωγή άνθρακα

Η Κίνα αύξησε κατά ένα εκατομμύριο τόνους και πλέον την ημερήσια παραγωγή άνθρακα, με φόντο τα προβλήματα στην ηλεκτροδότηση, την ώρα που οι ηγέτες του κόσμου διαπραγματεύονται σκληρά στην COP26 για να καταλήξουν σε συμφωνία ώστε να σωθεί ο πλανήτης από την «καταστροφική» υπερθέρμανση.

Με την παγκόσμια οικονομία να ανακάμπτει, η Κίνα υφίσταται πλήγμα από την απογείωση του κόστους των πρώτων υλών, ιδίως του άνθρακα, που συνεισφέρει το 60% στο ενεργειακό μείγμα της χώρας.

Η κατάσταση αυτή ανάγκασε πολλούς ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς να λειτουργούν στο ρελαντί, παρά τη μεγάλη ζήτηση, αναγκάζοντας να προχωρήσουν σε ελεγχόμενες διακοπές της ηλεκτροδότησης και ανεβάζοντας αλματωδώς το κόστος παραγωγής για τις επιχειρήσεις.

Για να ανακουφίσουν την πίεση, οι αρχές ενέκριναν την τελευταία εβδομάδα να ανοίξουν ξανά ορυχεία άνθρακα. Η κίνηση αυτή καταγράφεται με φόντο την υπόσχεση του κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ ότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα θα αρχίσουν να μειώνονται από τη χώρα του πριν από το 2030.

Από τα μέσα Οκτωβρίου, η ημερήσια παραγωγή άνθρακα ξεπέρασε τους 11,5 εκατ. τόνους, ανέφερε την Κυριακή η ισχυρή υπηρεσία κεντρικού σχεδιασμού, η NDRC. Πρόκειται για αύξησή της κατά 1,1 εκατ. τόνους από τα τέλη Σεπτεμβρίου.

Τον περασμένο μήνα, η NDRC δεν απέκλεισε το να παρέμβει για να μειωθεί η τιμή του άνθρακα.

Η υπηρεσία «θα καταφύγει σε όλα τα απαραίτητα μέσα (...) να επανέλθουν οι τιμές του άνθρακα σε λογικό φάσμα», ανέφερε, χωρίς να διευκρινίσει πάντως ποια μέτρα εξέταζε.

Την ίδια ώρα, στην COP26 διεξάγονται συνομιλίες με σκοπό να συμφωνηθούν πιο φιλόδοξοι στόχοι ως προς τη μείωση των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Ο κινέζος πρόεδρος είναι ανάμεσα στους μεγάλους απόντες του διεθνούς ραντεβού αυτού, στο οποίο περιορίστηκε να στείλει απλά μια γραπτή τοποθέτηση.

Είναι η χώρα του τόσο αυτή που εξορύσσει τη μεγαλύτερη ποσότητα άνθρακα στον κόσμο, όσο και αυτή που κάνει τις μεγαλύτερες εκπομπές διοξειδίου άνθρακα στον πλάνήτη. Ωστόσο, η Κίνα είναι επίσης η χώρα που κάνει τις πιο μεγάλες επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια τα τελευταία χρόνια.

 

Πηγή: EURONEWS , ΑΠΕ-ΜΠΕ  , ΚΥΠΕ