Βελανιδιά της Ραφήνας: Δημότες υπέβαλαν το Αίτημα Ένταξής της στα Διατηρητέα Μνημεία της Φύσης (Ν.3937/11 άρθρο 3 παρ. 5)

Ένα μοναδικό δέντρο υποδέχεται τον επισκέπτη της Ραφήνας, από τη λεωφόρο Φλέμινγκ κιόλας. Όσοι ζουν στην περιοχή το γνωρίζουν καλά. Είναι η Βελανιδιά της Ραφήνας, για την οποία έχει γίνει πολύς λόγος. Ειδικά για την αναγνώριση της ως μνημείο της Φύσης.

 

Στον χάρτη των μνημείων, σύντομα και η Βελανιδιά της Ραφήνας

Κυκλοφορεί η πληροφορία πως έχει αναγνωριστεί ως «Μνημείο της Φύσης»  από το υπουργείο Πολιτισμού. Όσο και αν το είχαμε αναζητήσει το τεκμήριο της αναγνώρισης από το ΥΠΠΟ, δυστυχώς δεν το βρήκαμε. Αλλά όπως και να είναι τα πράγματα, τα μνημεία της Φύσης αναγνωρίζονται με τη διαδικασία που οριζόταν αρχικά από τον Ν.1650/86, άρθρο 18 και σήμερα, όπως τροποποιήθηκε, από τον νόμο τον γνωστό ως Νόμο προστασίας της βιοποικιλότητας. Τον 3937/2011 άρθρο 3, παράγραφος 5, εδάφιο β, ο οποίος ορίζει:

---

Ως προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί (Protected natural formations) χαρακτηρίζονται λειτουργικά τμήματα της φύσης ή μεμονωμένα δημιουργήματά της, που έχουν ιδιαίτερη επιστημονική, οικολογική, γεωλογική, γεωμορφολογική, ή αισθητική αξία ή συμβάλλουν στη διατήρηση των φυσικών διεργασιών και στην προστασία φυσικών πόρων, όπως δέντρα, συστάδες δέντρων και θάμνων, θαλάσσια, προστατευτική βλάστηση, παρόχθια και παράκτια βλάστηση, φυσικοί φράχτες, καταρράκτες, πηγές, φαράγγια, θίνες, ύφαλοι, σπηλιές, βράχοι, απολιθωμένα δάση, δέντρα ή τμήματά τους, παλαιοντολογικά ευρήματα, κοραλλιογενείς, γεωμορφολογικοί σχηματισμοί, γεώτοποι και οικότοποι προτεραιότητας κοινοτικού ενδιαφέροντος. Προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί που έχουν μνημειακό χαρακτήρα, χαρακτηρίζονται ειδικότερα ως διατηρητέα μνημεία της φύσης (Protected natural monuments). Ενέργειες ή δραστηριότητες που μπορούν να επιφέρουν καταστροφή, φθορά ή αλλοίωση των προστατευόμενων φυσικών σχηματισμών, όπως και των προστατευόμενων τοπίων ή των επί μέρους στοιχείων τους, απαγορεύονται, σύμφωνα με τις ειδικότερες ρυθμίσεις προστασίας της απόφασης χαρακτηρισμού.

---

Για την εφαρμογή βέβαια ενός δασικού νόμου, αρμόδιο δεν είναι το υπουργείο πολιτισμού, αλλά τώρα πια και με τις τροποποιήσεις της αρχιτεκτονικής της αυτοδιοίκησης, η οικεία διεύθυνση δασών. Εν προκειμένω η Δ/νση Δασών Ανατολικής Αττικής

Από τον Αύγουστο του 2019, μία ομάδα αποτελούμενη από τους Νίκο Σίμο (Δασολόγο), Αντώνη Λαζαρή (Βιολόγο), Εμμανουέλα Τερζοπούλου (Χημικό) και με τη βοήθεια πολλών ακόμα συμπολιτών ατομικά ή σε οργανωμένες κινήσεις,  δούλεψαν βάσει των προδιαγραφών που ισχύουν και είναι αυτές που ορίζει η 91088/2072/7-6-06 εγκύκλιος της Γενικής Διεύθυνσης Δασών για τη σύνταξη της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης, η οποία υποστηρίζει το σχετικό αίτημα προς τη Δ/ναη Δασών Ανατολικής Αττικής, για την επίσημη αναγνώριση επιτέλους του δέντρου, ως διατηρητέο μνημείο της Φύσης. Η σχετική κήρυξη συνοδεύεται από ένα καθεστώς προστασίας του μνημείου, το οποίο προτείνεται μέσα στην ΕΠΜ (Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη)

Τόσο το αίτημα, όσο και η ΕΠΜ υποστήριξης του, κατατέθηκαν στην οικεία Διεύθυνση Δασών με αριθμό πρωτοκόλλου 2743/2020. Η διαδικασία επιτέλους ξεκίνησε.

Μερικές λεπτομέρειες για τη μελέτη. Τα μορφολογικά στοιχεία του δέντρου, μετρήθηκαν τόσο με οπτικά μέσα (ρελασκόπιο και οπτικό μέτρο) όσο και με συμβατικά (μέτρο και παχύμετρο) λόγω του ακανόνιστου σχήματος του κορμού.

Η δενδροχρονολόγηση έγινε αξιοποιώντας τύπους αντιστοίχισης ηλικίας και μορφολογικών χαρακτηριστικών, αλλά και σε μεγάλο βαθμό από την καταγεγραμμένη ιστορία, όπως μας έχει μεταφερθεί από δύο συστηματικούς μελετητές του δέντρου, τον ιατρό Στάθη Δημητρακό και τον άριστο γνώστη της περιοχής και της Ιστορίας της, Δημήτρη Μακρή.

Δεν θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε προσαυξητική τρυπάνη Pressler,  λόγω του φόβου μας που ξεκινούσε από τις συνθήκες πίεσης κάτω από τις οποίες επιβιώνει (κυριολεκτικά) το δέντρο. Δεν θέλαμε να του προκαλέσουμε ακόμα μία πληγή, όσο ασήμαντη και αν ήταν αυτή. Άλλωστε με την πρόοδο  του σχετικού δασολογικού software και με τη γνώση των σπανίων προαναφερθέντων ανθρώπων, ο προσδιορισμός μας είναι ικανά τεκμηριωμένος

Σημαντική ήταν η βοήθεια του φοιτητή του Ιστορικού Αρχαιολογικού, Θεμιστοκλή Λαζαρή, ο οποίος ασχολήθηκε με την ανίχνευση του δέντρου μέσα στα ιστορικά χρόνια και τον συσχετισμό του με τα μνημεία της περιοχής.

Πληροφορίες αντλήθηκαν επίσης, από άρθρο της κας Χρ. Παναγιώτου, στο περιοδικό Αρραφήν, περίοδος Ιουλίου - Αυγούστου - Σεπτεμβρίου 2010

Επίσης βοήθησαν πάρα πολύ μέλη της Κίνησης για την Προστασία και ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος, όταν χρειάστηκε να αναρριχηθούμε με τις συμβατικές μετροταινίες για την επιβεβαίωση του ύψους, που είχαμε μετρήσει με τα οπτικά μέτρα από απόσταση

Σχετικά δημοσιεύματα είχαμε αρθρογραφήσει, τόσο στην ATTICA VOICE, όσο και στο πλατιά γνωστό DASARXEIO.COM, ήδη από τον Νοέμβριο.

ΥΓ. Πληροφορηθήκαμε από το διαδίκτυο πως κι άλλες ομάδες μελετούν την κατάθεση σχετικής πρότασης. Εδώ μπορούν να μάθουν τη διαδικασία. Όπως και να είναι, κάθε προσθήκη στα υποστηρικτικά του αιτήματος τεκμήρια, είναι καλοδεχούμενη.

Το αίτημα είναι το 2743 του 2020,

Όνομα αιτούντος: Ν. Σίμος – Δασολόγος ΑΜ ΓΕΩΤΕΕ 2-02101

Πηγή: ATTICA VOICE