Η Αναγέννησή της ΕΝΚΛΩ και οι Πρωτοποριακές Ενέργειες για την Επαναλειτουργία της Κλωστοϋφαντουργίας, Νεφ. Τζανετάκου στα Επίκαιρα - Οκτώβριος 2015

Το Σχέδιο για την επανεκκίνηση της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας (ΕΝΚΛΩ), με την παράλληλη ανάδειξη της Ημαθίας σε Κέντρο Παγκόσμιας Σημασίας («Σχέδιο Ημαθία»), αλλά και της ιδιαίτερης αναπτυξιακής προοπτικής για την Ροδόπη, ξεκίνησε από τον Μάρτιο του 2015, με συντονισμό της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας. Ο σχετικός σχεδιασμός εντάχθηκε στο συνολικότερο προγραμματισμό της Γενικής Γραμματείας, για την επίλυση του σημαντικού προβλήματος των πτωχευμένων – προβληματικών βιομηχανιών και την επανεκκίνηση της βιομηχανίας.

Η άτυπη διεπιστημονική Ομάδα Εργασίας, που δημιουργήθηκε για το ζήτημα των «πτωχευμένων», διερεύνησε συστηματικά και εντατικά τα σχετικά θέματα, αξιολόγησε ως «κρίσιμη» και «πρώτης προτεραιότητας» την περίπτωση της ΕΝΚΛΩ και της Ημαθίας και «ωρίμασε» γρήγορα το σχεδιασμό, με αποτέλεσμα αρχικές θετικές εκτιμήσεις για την αξιοπιστία και την αναγκαιότητα των παρεμβάσεων να είναι έτοιμες από τον Σεπτέμβριο του 2015.

Το θέμα αυτό αναδεικνύει άλλωστε και το  άρθρο της Νεφέλης Τζανετάκου, από το Περιοδικό «Επίκαιρα», τεύχος 308, που κυκλοφόρησε την εβδομάδα 2-8 Οκτωβρίου 2015.

Ακολουθεί το άρθρο:

Το Έγκλημα με την ΕΝΚΛΩ και η Αναγέννησή της

Οι Πρωτοποριακές Ενέργειες για την Επαναλειτουργία της Κλωστοϋφαντουργίας,

της Νεφέλης Τζανετάκου

Ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη. Το πρωτοποριακό, ωστόσο, εγχείρημα ομάδας εργαζομένων της πάλαι ποτέ κραταιάς «Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας» (ΕΝΚΛΩ) με έδρα τη Νάουσα, το οποίο σκοπό έχει την αναβίωση της ελληνικής κλωστοϋφαντουργίας και εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ανασυγκρότησης της βιομηχανικής παραγωγής στη χώρα μας, θα μπορούσε να είναι μία ανατρεπτική για τα ελληνικά δεδομένα πρόταση και να φέρει την… άνοιξη στην ελληνική βιομηχανία.

Σύμφώνα, λοιπόν, με την πρόταση που επεξεργάζεται τους τελευταίους μήνες η Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας, η οποία μεταστεγάστηκε στο υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, άμεση προτεραιότητα αποτελεί η επαναλειτουργία τριών κλωστηρίων του πρώην Ομίλου Λαναρά και η δημιουργία 300 θέσεων εργασίας στην Κεντρική Μακεδονία και τη Θράκη - δύο περιφέρειες, μάλιστα, όπου τα ποσοστά ανεργίας ξεπερνούν σήμερα το 50% του ενεργού πληθυσμού. Μπορεί άραγε η πρόταση αυτή να υλοποιηθεί, ιδίως σε μία χώρα όπως η Ελλάδα, στην οποία η βιομηχανική παραγωγή φαίνεται να είναι το μεγαλύτερο «θύμα» της κρίσης;

Ο Γιάννης Μουσουλίδης, διευθύνων σύμβουλος της «ΕΝ.ΚΛΩ» κατά την ύστατη προσπάθεια διάσωσής της (2010-12), ο οποίος ηγείται σήμερα της προσπάθειας των εργαζομένων για ανασύστασή της σε συνεταιριστική βάση, απαντά στα «Επίκαιρα» θετικά. Συγκεκριμένα, υποστηρίζει ότι «η επαναλειτουργία στηρίζεται στη συμφωνία όλων των πιστωτών -εργαζόμενοι, Δημόσιο, τράπεζες- και δίνει ένα νέο στίγμα αντιμετώπισης του προβλήματος της ανεργίας, βασισμένο όχι σε επιδοματικές πολιτικές, αλλά στην κοινή συμφωνία όλων για επανέναρξη της παραγωγής, δηλαδή με βάση μια αναπτυξιακή λογική».

Ο ίδιος προσθέτει ότι «το μοντέλο της κεφαλαιοποίησης μέρους των χρεών μετατρέπει αυτομάτως σε συμμέτοχους όλους τους εμπλεκόμενους πιστωτές και αυτό από μόνο του καθιστά το μοντέλο «καινοτόμο» για την ελληνική πραγματικότητα». Ταυτόχρονα, όπως σημειώνει ο κ. Μουσουλίδης, «το μοντέλο αυτό μπορεί να κινητοποιήσει υγιείς επενδυτικές  δυνάμεις του εσωτερικού και του εξωτερικού γιατί με τον τρόπο αυτό δίνεται ένα σήμα στις αγορές ότι η απαξίωση των assets στην Ελλάδα έφτασε στο τέλος, άρα δεν πρέπει να περιμένουν περαιτέρω πτώση τιμών».

Ανεκμετάλλευτος θησαυρός

Μελέτη, μάλιστα, της ίδιας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής χαρακτηρίζει τον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας πολύτιμο για την χώρα μας, ενθαρρύνοντας την αναβίωση της, καθώς εκτιμάται ότι το ελληνικό βαμβάκι αποτελεί αγαθό στρατηγικής σημασίας για την Ευρώπη. Κι όλα αυτά σε μία στιγμή που ο συγκεκριμένος τομέας στην Ευρώπη των «28» τρέχει με ετήσιες επενδύσεις της τάξης των 2,5 δις ευρώ τα τελευταία τρία χρόνια. Στην Ελλάδα, εν τω μεταξύ, εμφανίζεται το εξής παράδοξο: «Έχουμε ως χώρα όλες τις υποδομές στην αλυσίδα παραγωγής -καλλιέργεια βάμβακος, όπου η χώρα μας είναι η πρώτη σε παραγωγή στην Ευρώπη και δέκατη τέταρτη στον κόσμο, εκκοκκιστήρια, κλωστήρια, πλεκτήρια, βαφεία, ραφεία-, κι αυτή τη στιγμή το 80% των εγκαταστάσεων παραμένει σε αδράνεια, την ώρα που η ζήτηση, ιδίως εντός της Ε.Ε., συνεχώς αυξάνεται», όπως υπογραμμίζει ο κ. Μουσουλίδης.

«Έχουμε καταδικάσει το προϊόν εξαιτίας των κακών επιχειρηματιών των προηγούμενων χρόνων και δεν βλέπουμε ότι μπορούμε να αναπροσαρμοστούμε στις απαιτήσεις των αγορών χρησιμοποιώντας αδρανείς εγκαταστάσεις και εξειδικευμένο ανθρώπινο κεφάλαιο» δηλώνει ο ίδιος εκφράζοντας το παράπονο των εργαζομένων του κλάδου. Και τούτο παρά το γεγονός ότι διεθνείς όμιλοι όπως οι Moschino, Escada, Benetton, Nike, Adidas, Puma, Reebok αλλά και ο όμιλος Zara κατασκεύαζαν μέχρι πρότινος ρούχα στη χώρα μας.

Η «συνταγή» ούτως ώστε η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία να μετατραπεί σε βιώσιμη επιχείρηση είναι, όπως υποστηρίζεται, η στρατηγική ανάπτυξης της μέσω της παραγωγής προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Ειδικότερα, δηλαδή, μέσω της παραγωγής νημάτων μόδας και νημάτων υψηλής αντοχής που απευθύνονται σε κατασκευαστές προϊόντων ποιότητος. Αντίστοιχα, η κατασκευή ενδυμάτων ελληνικής ετικέτας (ιδιόκτητα brands) μπορεί να μην εξασφαλίζει τεράστιες ποσότητες παραγωγής, αλλά εξασφαλίζει πολύ μεγαλύτερη κερδοφορία και εγγυάται τη βιωσιμότητα σε βάθος χρόνου. Η παραπάνω στρατηγική στηρίζεται στην πλήρη αξιοποίηση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού της επιχείρησης καθώς και στην τεχνογνωσία του ανθρώπινου δυναμικού που μέχρι το 2010 κατασκεύαζε προϊόντα για επώνυμες εταιρείες.

«Too big to fall»

Μιλώντας με αριθμούς, αξίζει να σημειωθεί ότι το spread μεταξύ της πρώτης ύλης, στην προκειμένη περίπτωση του βάμβακος που παράγεται στην Ελλάδα, και του τελικού προϊόντος, που είναι το ένδυμα, έχει αυξηθεί κατά 40% την τελευταία τριετία. Η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία ήταν, στο μεταξύ, τρίτη σε παραγωγική ισχύ σε όλη την Ευρώπη τη χρονική περίοδο από το 2000 ως το 2008, με ετήσιο κύκλο εργασιών 210 εκατ. ευρώ και 2.500 εργαζόμενους. Όπως τόνισε παράγοντας της αγοράς, «τέτοιες εταιρείες για το μέγεθος της ελληνικής οικονομίας είναι “too big to fall” (σ.σ. «πολύ μεγάλες για να αποτύχουν/πτωχεύσουν») και γι’ αυτό απαιτείται βιώσιμο σχέδιο αναδιάρθρωσης».

Στην περίπτωση βεβαίως που ο σχεδιασμός αυτός δεν επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα, κοινώς εάν η προσπάθεια αποτύχει, το ελληνικό Δημόσιο θα χάσει την αξία των μετοχών που θα έχει κεφαλαιοποιήσει. Θα έχει όμως αντίστοιχη αξία περιουσίας στα χέρια του, ενώ σήμερα διατηρεί μόνο μία απαίτηση που δεν θα εισπράξει ποτέ στο σύνολο της. Οι δε τράπεζες σε περίπτωση αποτυχίας θα είναι κι αυτές κερδισμένες, καθώς σήμερα δεν θα πάρουν τίποτα από το καταπίστευμα της εκποίησης, ενώ οι εργαζόμενοι θα μείνουν στην παρούσα κατάστασή τους, δηλαδή στην ανεργία.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Μουσουλίδη, «τα brand names που αναφέρονται σε Εθνική Ταυτότητα πρέπει να παραπέμπουν σε κοινά προϊόντα που ο καθένας μπορεί να βρει, όπως το φαγητό ή το ένδυμα. Υπ’ αυτή την έννοια, εάν δεν μπορεί η Ελλάδα να αποκτήσει brand σε αγροτικά προϊόντα ή σε προϊόντα ένδυσης, τότε δεν φταίει ο αντίστοιχος κλάδος, αλλά όλοι οι υπόλοιποι -οι επιχειρηματίες, το κράτος, οι εργαζόμενοι. Είναι πολύ πιο βατός ο δρόμος της απόκτησης ελληνικού brand μέσα από κλάδους που υπάρχει εξοπλισμός, παράδοση και τεχνογνωσία παρά από άλλους που δεν έχουμε τίποτα απ’ όλα αυτά».

Όπως αναδεικνύει ο Μιχάλης Μπούργκος, σύμβουλος Αναπτυξιακού Σχεδιασμού στη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας, «στην περίπτωση που υλοποιηθεί το φιλόδοξο εγχείρημα της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας δίνεται η δυνατότητα να δοκιμαστεί ως «πιλότος» για την επανεκκίνηση της ελληνικής βιομηχανίας. Μπορεί να αποτελέσει και «πιλότο» για την εφαρμογή των νέων πολιτικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πολιτικών που ξαναβάζουν την καινοτομία, την έξυπνη εξειδίκευση και τα τοπικά συγκριτικά πλεονεκτήματα στο επίκεντρο του αναπτυξιακού σχεδιασμού στην Ε.Ε.».

Οι ίδιοι οι εργαζόμενοι άλλωστε, όπως υπογραμμίζει, φαίνεται να επιδιώκουν να ξεκινήσουν μεθοδικά την επιχείρηση τους, στη βάση ενός βιώσιμου επιχειρηματικού σχεδίου, και με ιεραρχημένες τις προτεραιότητές τους, στην λογική ενός εξαγωγικού χαρακτήρα πλάνου μάρκετινγκ. Ο σχεδιασμός της πολιτείας, σύμφωνα πάντοτε με τον κ. Μπούργο, μπορεί να υποστηρίξει αποτελεσματικά το σχέδιο αυτό με την υλοποίηση ενός πρωτοποριακού συστήματος ανάπτυξης της καινοτομίας στους διασυνδεδεμένους τομείς βάμβακος - κλωστοϋφαντουργίας - ένδυσης, ιδιαίτερα στις περιοχές της Νάουσας και της Κομοτηνής. Το σύστημα αυτό θα6 στοχεύει στην ενίσχυση των διασυνδέσεων των τριών τομέων, στην ταχύτατη υλοποίηση νέων ιδεών και τεχνολογιών, στην αξιοποίηση της εμπειρίας, της τεχνογνωσίας και της παράδοσης των τοπικών κοινωνιών, στα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα για την οικονομία σε όλα τα χωρικά επίπεδα. Μπορεί να προσδώσει τέλος ιδιαίτερη ταυτότητα πόλης και ξεχωριστή αναπτυξιακή προοπτική γι’ αυτές. Θα χρησιμοποιήσει περιορισμένους πόρους, αξιοποιώντας στο μέγιστο τα περιουσιακά στοιχεία της πτωχευμένης επιχείρησης, προσβλέποντας σε ιδιαίτερα σημαντικά, πολλαπλασιαστικά οφέλη.

Πηγή: Περιοδικό «Επίκαιρα», τεύχος 308, 2-8 Οκτωβρίου 2015, σελ. 66-67