Στην Αθήνα
του 1896, ο συγγραφέας Εμμανουήλ Ροΐδης κάνει τον περίπατό του από την πλατεία
Συντάγματος προς τις αγορές της πόλης μέσω της οδού Βουλής, ενός δρόμου που
«έκαμεν εις ολίγον καιρόν μεγάλας προόδους», όπως γράφει στο χρονογράφημά του
(εφημ. «Εστία»). Τις καλύβες, τις μάντρες και τις παράγκες αντικατέστησαν
νεόδμητες κατοικίες, ωστόσο καμιά πρόοδος δεν σημειώθηκε ως προς την
απολύμανση, σχολιάζει. «Κατά την διασταύρωσιν της οδού Μητροπόλεως εξακολουθεί
να χαίνει λάκκος πλήρης ακαθάρτου υγρού», ενώ η βροχή «μεταβάλλει την οδό εις
κίτρινον ποταμόν και εις πράσινον έλος η ανομβρία».
Βασιλικό
διάταγμα
Χρειάστηκε
να μεσολαβήσουν περίπου εκατό χρόνια χωρίς επιδημίες και μια σύγχρονη πανδημία,
για να ακουστεί πάλι η σύσταση, «μη συγχρωτίζεστε και φροντίστε να κινείστε σε
ανοιχτούς χώρους με καλό αερισμό». Η ιδέα ωστόσο δεν είναι καινούργια: ο
αρχιτεκτονικός σχεδιασμός συνδέεται στενά με την υγεία, ήδη από την εποχή του
Μάρκου Βιτρούβιου και των ρωμαϊκών πόλεων. «Πολλές από αυτές τις ιδέες χάθηκαν
στη διάρκεια του Μεσαίωνα», εξηγεί η Βάσω Τροβά, καθηγήτρια τμήματος
Αρχιτεκτόνων Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, «και ανακινήθηκαν όταν, με τη Βιομηχανική
Επανάσταση, άρχισαν να συρρέουν εργάτες στις πόλεις. Ζώντας σε ανθυγιεινές
συνθήκες, με βρώμικο νερό και μολυσμένο αέρα, είχαν μέσο όρο ζωής κατά πολλά
χρόνια χαμηλότερο σε σχέση με τους κατοίκους της εξοχής». Τότε η φροντίδα της
δημόσιας υγείας έγινε επιτακτική για την πολιτεία, και οι πόλεις
επανασχεδιάστηκαν έτσι ώστε να τη διαφυλάττουν.