Στην Ελλάδα η σύνοδος των 20 πλουσιότερων χωρών στη Ρώμη την εβδομάδα που μας πέρασε δεν συζητήθηκε καθόλου. Επισκιάσθηκε από τη συνάντηση Biden – Erdogan που έλαβε χώρα στο περιθώριό της. Αιτία ήταν η επιμονή πολλών εγχώριων μέσων ενημέρωσης ότι ο κ. Biden θα «τιμωρήσει» τον Erdogan και θα αρνηθεί να τον συναντήσει κάτι που φυσικά δεν έγινε.
Όμως αυτά που συζητήθηκαν στη σύνοδο είναι σημαντικά για το μέλλον των κοινωνιών ώστε να καλυφθούν από τις ανοησίες κάποιων μέσων ενημέρωσης που έφτασαν να λένε ότι ο Biden τελικά συνάντησε τον Erdogan για να «του τα ψάλλει». Θα επιχειρήσω στη συνέχεια να αναδείξω το πραγματικό επίδικο της συνόδου.
Το φετινό G-20 ήταν μια σύνοδος διχασμένων κοινωνιών σε ένα διχασμένο κόσμο. Η Κίνα, η Ρωσία, η Ιαπωνία, η Σαουδική Αραβία και το Μεξικό δεν εκπροσωπήθηκαν από τους αρχηγούς του κράτους αλλά από υπουργούς. Μάλιστα η Κίνα, η Ρωσία και η Σαουδική Αραβία δεν δέχθηκαν να αναλάβουν καμία δέσμευση στο πλαίσιο της κοινής διακήρυξης που σφράγισε τη σύνοδο. Σύμφωνα με τον κ. Biden βασικός λόγος της στάσης τους ήταν η άρνηση να συμφωνήσουν στην απολιγνιτοποίηση. Αυτό μπορεί να ισχύει για τη Κίνα, όμως για τη Ρωσία και τη Σαουδική Αραβία μεγαλύτερο ρόλο σίγουρα έπαιξε η απροθυμία τους να αναλάβουν δεσμεύσεις για αύξηση της παραγωγής πετρελαίου και αερίου ώστε να σταματήσει η αλματώδης αύξηση των τιμών της ενέργειας. Τέλος, ειδικά για τη Σαουδική Αραβία ρόλο στην αποχή της πρέπει να έπαιξε και η σαφής αναφορά της κοινής διακήρυξης «στην ισότητα των δύο φύλλων και την ενίσχυση των γυναικών». Σε κάθε περίπτωση είναι αναμφίβολο ότι οι σχέσεις των ΗΠΑ με Κίνα, Ρωσία και Σαουδική Αραβία βρίσκονται πλέον σε οριακό σημείο.
Σε αυτό το πλαίσιο οι Αμερικανοί επιδίωξαν να εμφανιστούν ξανά ως οι ηγέτες της «Δύσης». Αγνοώντας την απουσία Κίνας και Ρωσίας πέτυχαν τη συναίνεση των υπόλοιπων χωρών σε μια ατζέντα αναμόρφωσης της αρχιτεκτονικής της παγκόσμιας οικονομίας. Χαρακτηριστική ήταν η πρώτη φράση του προέδρου Biden στη συνέντευξη τύπου, είπε: «αυτό που είδαμε στη Ρώμη ήταν η δύναμη της Αμερικής όταν εμφανίζεται…». Προφανώς αναφερόταν σε μια δυναμική επάνοδο μετά την απόσυρση των ΗΠΑ από τα διεθνή forum επί προεδρίας Trump.
Όμως το σημαντικό είναι το περιεχόμενο της «κοινής διακήρυξης» της Ρώμης. Στο 20 σέλιδο κείμενο περιγράφεται ένας κόσμος που βρίσκεται στο έλεος της πανδημίας, μπροστά στη πιθανότητα του στασιμοπληθωρισμού και διατροφικής κρίσης, σε κλιματική κρίση αλλά και με τα προβλήματα της ανισότητας, της μετανάστευσης και της προσφυγιάς σε έξαρση. Η λογική του κειμένου είναι ότι όλα αυτά τα προβλήματα είναι «αποτυχίες αγοράς» και θα αντιμετωπισθούν με φόρους και δασμούς που θα χρηματοδοτήσουν πολιτικές αντιμετώπισής τους. Στην πραγματικότητα πίσω από τις βαρύγδουπες εκφράσεις κρύβονται ενδοιμπεριαλιστικές αντιθέσεις που επιδιώκουν έναν ανηλεή εμπορικό πόλεμο απέναντι στη Κίνα με τέλη και δασμούς στα προϊόντα της λόγω κλιματικής επιβάρυνσης και στον εξαναγκασμό των παραγωγών πετρελαίου και αερίου να αυξήσουν την παραγωγή ώστε να ελεγχθεί η άνοδος των τιμών. Παράλληλα είναι σαφές ότι οι Αμερικανοί επιδιώκουν πλέον τη σύσταση ενός διευθυντηρίου που θα επιβάλλει και θα ελέγχει τις βασικές πλευρές της οικονομικής πολιτικής και των συναλλαγών σε παγκόσμια κλίμακα. Με αυτό τον τρόπο επιδιώκουν, εκτός από τις περιφερειακές δυνάμεις όπως η Κίνα και η Ρωσία, να αποδυναμώσουν και την Ευρωπαϊκή Ένωση ενσωματώνοντάς τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία στη δική τους ατζέντα.
Το πρόβλημα του κ. Biden είναι ότι μπορεί να κατάφερε να επιβάλλει την ατζέντα του στους Ευρωπαίους, όμως έχει πρόβλημα να την επιβάλλει στους Αμερικανούς. Όπως έσπευσαν να του θυμίσουν οι Αμερικανοί δημοσιογράφοι στη συνέντευξη τύπου το πρόγραμμά του για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αλλά και την ανανέωση των υποδομών συναντά μεγάλες αντιδράσεις στη γερουσία ενώ οι δημοτικότητά του βρίσκεται στο ναδίρ. Με άλλα λόγια η Αμερική παραμένει η διχασμένη χώρα των τελευταίων προεδρικών εκλογών και το πολιτικό κατεστημένο δεν έχει καταφέρει, όπως και στις υπόλοιπες χώρες, να διατυπώσει ένα πειστικό αφήγημα για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Για την Ελληνική κοινωνία το βασικό δίδαγμα είναι ότι μπαίνουμε σε μια περίοδο έντονης ρευστότητας τόσο οικονομικά όσο και γεωπολιτικά. Σε αυτό το πλαίσιο η πλήρης ευθυγράμμιση στο αμερικανικό άρμα που έσπευσε να προσφέρει η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν συνιστά κανένα εχέγγυο. Είναι ένα σύνολο μονομερών δεσμεύσεων που δίνει ελευθερία κινήσεων στους Αμερικανούς και τους Ευρωπαίους ενώ δεσμεύει τα όποια περιθώρια κινήσεων για τη κάλυψη των αναγκών της κοινωνίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.