Απορροφητικότης ... μηδέν!

Αποκάλυψη του Ινστιτούτου ΕΝΑ για λιμνάζοντες πόρους 7,2 δισ. ● Μόλις 307 εκατ. ευρώ από τα 7,5 δισ. που έχουν εισπραχθεί από την Ε.Ε. είχαν δαπανηθεί μέχρι το τέλος Μαρτίου και ελάχιστες επιπλέον πληρωμές έγιναν το δεύτερο τρίμηνο, ενώ η κυβέρνηση επαίρεται για «πρωταθλητισμό» στην ταχύτητα εκτέλεσης ● Οι θεμελιώδεις αδυναμίες και η ανάγκη ανασχεδιασμού.

 

Μόνο καλά λόγια είχαν να πουν ντόπιοι και ξένοι που βρέθηκαν στο Grand Resort στο Λαγονήσι, στο συνέδριο του Economist για την Ελλάδα, για την ταχύτητα με την οποία η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει κάνει «τα μαθήματά της» για να πάρει γρήγορα τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης που της αναλογούν.

Ο αναπληρωτής διευθυντής Οικονομικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ντέκλαν Κοστέλο (γνωστός μας ως αστέρας της τρόικας στη διάρκεια του έπους των μνημονίων), αναγνώρισε ότι η Ελλάδα είναι ανάμεσα στους πρωτοπόρους του Ταμείου, ανέφερε ότι «έχει εκπλαγεί θετικά από την ταχύτητα, υποσχέθηκε ότι μέχρι το τέλος του έτους μπορεί να διεκδικήσει άλλα 5,2 δισ. ευρώ σε επιδοτήσεις και δάνεια, πέρα από τα 7,5 δισ. που έχει ήδη πάρει, και ότι απλώς «πρέπει να αποφύγει τα λάθη του παρελθόντος, όταν η διοίκηση σταματούσε να δουλεύει κατά την προεκλογική περίοδο». Η σπόντα σαφής και προφανώς αφορούσε και την κυβέρνηση που από προχθές ομνύει στην εξάντληση της τετραετίας.

Πιάνοντας το… υπονοούμενο, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θ. Σκυλακάκης, μιλώντας στο ίδιο πάνελ με τον κ. Κοστέλο, είπε ότι «το ρίσκο των εκλογών πηγαίνει πλέον ακόμη πιο μακριά, όπως ξεκαθάρισε ο πρωθυπουργός» και περνώντας στο «ψητό» περιέγραψε μια ειδυλλιακή εικόνα για την ταχύτητα αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και για την πορεία υλοποίησης του εθνικού σχεδίου «Ελλάδα 2.0». Μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι δάνεια συνολικής αξίας άνω των 2,5 δισ. έχουν ήδη προεγκριθεί από τις ελληνικές τράπεζες για επενδυτικά σχέδια που έχουν υποβληθεί.

Είναι πράγματι πολλά τα λεφτά για τα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας. Από πέρσι το καλοκαίρι η Ελλάδα έχει εισπράξει 3,9 δισ. ευρώ ως προκαταβολή, κι άλλα 3,5 δισ. ευρώ, τόσο για επιδοτήσεις όσο και για δάνεια, ως πρώτη από τις συνολικά 9 δόσεις που της αναλογούν μέχρι και το 2026. Αλλά πόσα από αυτά τα χρήματα έχουν φτάσει στους τελικούς αποδέκτες τους, έχουν πέσει στην πραγματική οικονομία, είτε πρόκειται για δημόσια έργα είτε για ιδιωτικά επενδυτικά σχέδια; Μόλις 307,97 εκατ. ευρώ, δηλαδή λιγότερο από το 5%.

Αυτό τουλάχιστον προκύπτει για το διάστημα μέχρι και το τέλος Μαρτίου, σύμφωνα με την άκρως ενδιαφέρουσα και τεκμηριωμένη μελέτη του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ, το οποίο πήρε την απολύτως αναγκαία πρωτοβουλία και καθιερώσει ένα «Παρατηρητήριο Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0 και ΕΣΠΑ 2021-2027», του οποίου το πρώτο ενημερωτικό σημείωμα (διαθέσιμο στον ιστότοπο ENAINSTITIUTE.ORG) περιλαμβάνει το αποκαλυπτικό και αποκαρδιωτικό στοιχείο για τη σχεδόν μηδενική απορροφητικότητα των πόρων του ΤΑΑ.

Είναι χαρακτηριστικό, σύμφωνα με την επεξεργασία του ΕΝΑ, ότι ενώ στο εθνικό και στο συγχρηματοδοτούμενο σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων όλο το 2021 το ποσοστό απορρόφησης κάλυψε το 100%, για το Ταμείο Ανάκαμψης καλύφθηκε μόλις το 19,1% του ετήσιου στόχου, δηλ. 306,5 εκατ. από τα 1,6 δισ. που πιστώθηκαν από την Ε.Ε.

Το 2022 τα πράγματα γίνονται, τουλάχιστον το πρώτο τρίμηνο, ακόμη τραγικότερα, μια και από τα 3,2 δισ. ευρώ που ήταν διαθέσιμα, απορροφήθηκαν μόλις 1,43 εκατ., ή ποσοστό 0,04% έναντι του ετήσιου στόχου. Και σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, στους τρεις μήνες που μεσολάβησαν είναι ζήτημα αν έγιναν επιπλέον πληρωμές 100 εκατ. ευρώ.

Φυσικά, κανείς δεν ισχυρίζεται ότι η κυβέρνηση, το υπουργείο Οικονομικών και η ειδική υπηρεσία συντονισμού του «Ελλάδα 2.0», που διαχειρίζεται τους πολύτιμους πόρους, έπρεπε να ανοίξουν το πουγκί και να πετούν χρήμα από το ελικόπτερο. Αλλά θα περίμενε κανείς ότι στις συνθήκες πρωτοφανούς κρίσης που διανύουμε, με τον πληθωρισμό εκτός ελέγχου και την ενεργειακή διαταραχή να απειλεί την πραγματική ανάπτυξη, και την Ε.Ε. σε στρατηγικό βέρτιγκο, οι πολύτιμοι αυτοί πόροι θα διοχετεύονταν με τη δέουσα αίσθηση του επείγοντος στον προορισμό τους.

Το συμπέρασμα των συντακτών του 1ου Ενημερωτικού Σημειώματος (Report) του «Παρατηρητηρίου Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας» του ΕΝΑ είναι εύγλωττο: «Ο κυβερνητικός στόχος απορρόφησης, με βάση τις δαπάνες που έχουν πραγματοποιηθεί, για το 2021 απέτυχε, ενώ ανέφικτος θεωρείται και ο στόχος για το 2022. Οι στόχοι αυτοί ήταν ανεξήγητα φιλόδοξοι δεδομένης τόσο της χρονικής φάσης (εκκίνησης του “Ελλάδα 2.0”) όσο και της απουσίας επαρκούς προεργασίας/ωρίμανσης».

Πέραν αυτού, το ΕΝΑ καταγράφει 4 θεμελιώδεις αδυναμίες του σχεδίου «Ελλάδα 2.0»:

·         Την απουσία στόχου μείωσης των ανισοτήτων και την ένταξη μεταρρυθμίσεων που, αντίθετα, αυξάνουν τις ανισότητες.

·         Την απουσία στόχου αύξησης της εγχώριας παραγόμενης αξίας και ενίσχυσης της παραγωγικής βάσης της χώρας με αποτέλεσμα οι πόροι να κατευθύνονται κατά κύριο λόγο σε εισαγωγές.

·         Την περιθωριοποίηση των δημόσιων πολιτικών και τον αποκλεισμό μεγάλου όγκου των μικρομεσαίων επιχειρήσεων από τη χρηματοδότηση.

·         Την απουσία περιφερειακής διάστασης.

Υπό το πρίσμα των νέων συνθηκών της ενεργειακής κρίσης και του υψηλού πληθωρισμού, απαιτείται επανασχεδιασμός των δράσεων του «Ελλάδα 2.0», είναι το εύλογο συμπέρασμα των μελετητών του ΕΝΑ (ο λόγος για τους Παναγιώτη Κορκολή, υπεύθυνο Ανάπτυξης ΕΝΑ, την Ευγενία Φωτονιάτα, συντονίστρια Κύκλου Οικονομικής & Κοινωνικής Ανάλυσης ΕΝΑ, και τον καθηγητή και πρώην υπουργό Γιώργο Σταθάκη)

Πηγή: Γιάννης Κιμπουρόπουλος , ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ – ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ