Μπορεί το πρώην αεροδρόμιο Ελληνικού να γίνει πρότυπο Κέντρο Κοινωνικής και Πράσινης Καινοτομίας; Του Νίκου Χρυσόγελου

Άρθρο του Νίκου Χρυσόγελου για ένα διαφορετικό σχέδιο «από τα Κάτω» και μία βιώσιμη προοπτική για το χώρο του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού. Από το ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ.

Το άρθρο αυτό παρουσιάζει αναλυτικά τις θέσεις μου που παρουσιάστηκαν στις 25 Ιουνίου 2016 στο «Εργαστήριο επεξεργασίας εναλλακτικής πρότασης για το Ελληνικό», στο πλαίσιο της ελληνικής συμμετοχής του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ) στην 15^η Biennale Αρχιτεκτονικής της Βενετίας. Όπως ανέφερε η σχετική πρόσκληση, στόχος του Εργαστηρίου ήταν «η άμεση έναρξη μιας δημόσιας συζήτησης με σκοπό, αφ’ ενός την ενημέρωση των πολιτών, και αφ’ ετέρου την διαμόρφωση, μέσα από συμμετοχικές διαδικασίες μιας Εναλλακτικής Πολεοδομικής Πρότασης για τον χώρο του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού, που θα αντιμετωπίζει τον δημόσιο χώρο ως ‘κοινό αγαθό’».

Στο Εργαστήριο που διοργανώθηκε από την «Ομάδα Αρχιτεκτόνων για το Ελληνικό» στην αίθουσα εκδηλώσεων του 2^ου Δημοτικού Σχολείου Ελληνικού, συμμετείχαν 25 αρχιτέκτονες, πολεοδόμοι, χωροτάκτες, περιβαλλοντολόγοι, επιστήμονες άλλων ειδικοτήτων, καθώς και ενδιαφερόμενοι πολίτες.

Η συζήτηση αφορούσε τόσο το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για τις χρήσεις γης και τους όρους δόμησης του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού και της παραλίας του Αγ. Κοσμά με βάση το πλαίσιο συνεργασίας που προωθείται, όσο και το ίδιο το επενδυτικό σχέδιο αλλά και την διατύπωση μιας συνολικής εναλλακτικής πρότασης. της διαδικασίας ιδιωτικοποίησης του Ελληνικού και των σχεδίων των επενδυτών, περαιτέρω επεξεργασίας της πρότασης του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος του ΕΜΠ για τη δημιουργία Μητροπολιτικού Πάρκου, της κλίμακας των χώρων πρασίνου του πάρκου, χρήσεων γης του πάρκου, σημασίας του κενού στην πόλη, διατήρησης υφιστάμενων υποενοτήτων στο χώρο, ενίσχυσης τους μέσω σχεδιασμού και ανάδειξης τους σε δομικά στοιχεία οργάνωσης του πάρκου, εξασφάλισης της επαφής του Δήμου Ελληνικού-Αργυρούπολης με το παραλιακό μέτωπό του, εξασφάλισης της λειτουργίας του πάρκου ως κοινωνικού χώρου επαφής των κατοίκων των περιοχών που βρίσκονται γύρω από το πάρκο: του Αλίμου, της Γλυφάδας και του Ελληνικού-Αργυρούπολης, εξασφάλισης της λειτουργίας του πάρκου ως κοινωνικού χώρου επαφής των κατοίκων της Αθήνας, αποκατάστασης της συνέχειας του παραλιακού μετώπου καθώς κι αποτροπής γενικότερα της ιδιωτικοποίησης και την περαιτέρω δόμηση του χώρου του πρώην αεροδρομίου και της παραλίας του Αγίου Κοσμά, η οποία πρέπει να παραμείνει ανοικτή και προσβάσιμη από όλους τους κατοίκους της Αττικής και σε όλο το μήκος της.

Μέσα από την ανταλλαγή απόψεων και την συνεργασία σε ομάδες εργασίες προέκυψαν ορισμένες νέες προτάσεις για τον χώρο του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού, στο πλαίσιο μιας δυνατής κεντρικής ιδέας που θα δώσει το στίγμα αυτού του τόσο σημαντικού χώρου και θα εμπνεύσει τις τοπικές κοινωνίες. Το δημόσιο ακίνητο του Ελληνικού έχει τεράστια ιστορική, περιβαλλοντική και επενδεδυμένη οικονομική αξία με 480 κτίρια, ολυμπιακές εγκαταστάσεις και αθλητικές υποδομές, αξία που μπορεί να αποδώσει στο πλαίσιο δημιουργίας ενός εναλλακτικού σχεδίου.

Το σημερινό επενδυτικό σχέδιο έρχεται από το παρελθόν και δεν συμβάλλει στη βιωσιμότητα

Η περαιτέρω δόμηση στην Αττική σε μια εποχή κατά την οποία υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες ξενοίκιαστα και ακατοίκητα σπίτια, και χιλιάδες άδεια, μη αξιοποιήσιμα γραφεία αλλά κι εμπορικοί χώροι (διαφορετικής ποιότητας) δεν συμβάλλει στην ανασυγκρότηση του παραγωγικού μοντέλου αλλά και του χώρου, αντιθέτως θα προσθέσει προβλήματα και θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη συγκέντρωση στο χώρο. Επιπλέον, με την επένδυση αυτή θα υπάρξει αναδιανομή της εμπορικής δραστηριότητας από πολλές και μικρές επιχειρήσεις σε τοπικό επίπεδο σήμερα (που έτσι κι αλλιώς πλήττονται από την κρίση) προς   εμπορικά κέντρα τύπου Mall που θα δημιουργηθούν στην περιοχή, οδηγώντας σε μεγαλύτερο συγκεντρωτισμό της οικονομίας και σημαντικές απώλειες θέσεων εργασίας στους γύρω δήμους που είναι αμφίβολο αν θα εξισορροπηθούν από τις θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν στα εμπορικά κέντρα, στο καζίνο και στις άλλες προβλεπόμενες δραστηριότητες.

Στο παράκτιο μέτωπο και στους γειτονικούς δήμους, όπως η Γλυφάδα, υπάρχει ένα σημαντικό αδιάθετο οικιστικό απόθεμα. Στην περίπτωση οικοδόμησης του Ελληνικού σύμφωνα με τα επενδυτικά σχέδια που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, η σημερινή φούσκα ακινήτων θα πάρει εκρηκτικές διαστάσεις και η αγορά θα καταρρεύσει οριστικά. Αντίθετα, στο εναλλακτικό σχέδιο που προτείνουμε για το Ελληνικό (που αποκλείει περαιτέρω δόμηση, προβλέπει μόνο αποκατάσταση υπαρχόντων κτιρίων) τα ακίνητα αυτά που υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή εκτός πάρκου και τα υπάρχοντα μικρής/μεσαίας κλίμακας ξενοδοχεία και καταστήματα εστίασης, τα περισσότερα ανακαινισμένα κατά την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων, που σήμερα φυτοζωούν, μπορούν να ενεργοποιηθούν.

Συνολικά το επενδυτικό σχέδιο, πέρα από άλλα προβλήματα που έχει (ιδιωτικοποίηση δημόσιας περιουσίας, χαμηλό τίμημα) είναι ένα μοντέλο που έρχεται από το παρελθόν, ένα μοντέλο που συνέβαλε κατά πολύ στην χρεοκοπία της χώρας. Δεν μπορεί να υποστηριχθεί με σοβαρότητα ότι αποτελεί μια απάντηση στην κρίση της χώρας.

Μια εναλλακτική προοπτική, για την μετατροπή του Ελληνικού σε ένα κέντρο πράσινης και κοινωνικής καινοτομίας

Η Εναλλακτική Πρόταση την οποία προτείνουμε αφορά όλους κι όλες κι όχι μόνο τους κατοίκους της συγκεκριμένης περιοχής κι αποσκοπεί στο να αναδείξει το χώρο του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού σε ένα κέντρο πράσινης και οικολογικής καινοτομίας, σε ένα χώρο όπου δοκιμάζονται και αναδεικνύονται νέες προτάσεις για την παραγωγική, κοινωνική και οικολογική ανασυγκρότηση της χώρας.

Απαντάει στην «ιδιωτική επενδυτική πρόταση για δόμηση του ελληνικού και δημιουργικά εμπορικών κέντρων, καζίνο κα» με μια εναλλακτική πρόταση οικονομικής, κοινωνικής, συμμετοχικής επένδυσης που προσφέρει συνεκτικές κι ολοκληρωμένες λύσεις ταυτοχρόνως για τις δημοσιονομικές, κοινωνικές, παραγωγικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές προκλήσεις.

Το εναλλακτικό σχέδιο αναζωογονεί τις οικονομικές δραστηριότητες επ’ ωφελεία ευρύτατων κοινωνικών στρωμάτων και αποτελεί απάντηση στην αντιμετώπιση της κρίσης για τις μικρές επιχειρήσεις και τους εργαζομένους.

Πιστεύουμε ότι η ενεργός συμμετοχή της κοινωνίας αποτελεί στις μέρες μας  το μεγάλο ζητούμενο. Ο  χώρος του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού μπορεί να μετατραπεί σε ένα πεδίο συνάντησης και δημιουργικών δραστηριοτήτων, πρωτοβουλιών πολιτών, συνεργατικών δράσεων, αυτοδιαχειριζόμενων εγχειρημάτων κ.ά.

Για την «αξιοποίηση» του Ελληνικού προτείνεται η αναζήτηση ενός άλλου δρόμου, πέραν του κράτους και της αγοράς, που θα εκλαμβάνει τον δημόσιο χώρο ως «κοινό αγαθό» και θα έχει ως βάση την συνεργατική οικονομία και την ομότιμη παραγωγή. Αυτό θα σήμαινε την μετάβαση “από το δημόσιο στο κοινό” και την οργάνωση της παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών από αυτό-οργανωμένες κοινότητες οι οποίες  θα λειτουργούν ως κοινωνικοί συνεταιρισμοί.

Στο κέντρο προτείνουμε να αναπτυχθούν οι εξής κατηγορίες δραστηριοτήτων:

1. Φυσικό και πολιτιστικό πάρκο (3200 στρέμματα) που θα αξιοποιεί τη γνώση και τις εμπειρίες  από μεσογειακούς κήπους και καλλιέργεια ειδών που ευδοκιμούν στο μεσογειακό περιβάλλον, σε συνδυασμό με την ανάδειξη πολιτιστικών δραστηριοτήτων που είναι συμβατές με το φυσικό περιβάλλον το οποίο επιδιώκεται να ξαναδημιουργηθεί και την προστασία και λειτουργική ανάδειξη των αρχαιολογικών ευρημάτων και πολιτιστικών στοιχείων που υπάρχουν στον χώρο και στην ευρύτερη περιοχή. 

Το Πάρκο μπορεί να είναι ταυτόχρονα και ένας αρχαιολογικός χώρος. Αρχαιολογικά ευρήματα από ήδη πραγματοποιηθείσες ανασκαφές, ορισμένα εκ των οποίων είναι ήδη ορατά και προσβάσιμα, δίνουν τη δυνατότητα ανασύστασης της διαχρονικής ιστορίας του δυτικού παραλιακού μετώπου της Αττικής και ιδιαίτερα των 3 παρακείμενων δήμων : Αλιμούντος (Αλίμου), Ευωνύμου (Ελληνικού- Αργυρούπολης), Αιξωνής (Γλυφάδας), στους οποίους ανήκε στο παρελθόν η έκταση των 6.200 στρ.

Στο χώρο ήδη σήμερα, πολύ περισσότερο μετά από νέες ανασκαφές, μπορεί να συσταθεί, με σημεία αναφοράς τις ορατές αρχαιότητες και αυτές που δεν είναι προσβάσιμες λόγω επίχωσης, ένας Αρχαιολογικός Περίπατος. Δεδομένου μάλιστα ότι οι τρείς όμοροι αρχαίοι δήμοι συνδέονταν μεταξύ τους με κοινό οδικό δίκτυο - του οποίου οι βασικές αρτηρίες συμπίπτουν με τους σύγχρονους οδικούς άξονες Βουλιαγμένης, Αλίμου, Ποσειδώνος - και επικοινωνούσαν επίσης με την Αθήνα, τον Πειραιά και το Λαύριο, η νέα ένταξη του Ελληνικού τόσο στην περιοχή των 3 σημερινών δήμων όσο και στον ευρύτερο παράκτιο χώρο από ΣΕΦ έως Λαύριο, βρίσκει το ιστορικό της ανάλογο  στην αρχαιότητα. Τις ανασκαφικές έρευνες έχει πραγματοποιήσει η αρχαιολόγος κα Κωνσταντίνα Καζά η οποία διαθέτει όλα τα στοιχεία για την υλοποίηση της πρότασης του Αρχαιολογικού Περίπατου που, άλλωστε, έχει ήδη διατυπωθεί.

Στο χώρο του Ελληνικού λειτουργούν σήμερα αποθήκες και εργαστήρια ανασκαφικών ευρημάτων, ενώ άλλες αρχαιότητες έχουν μεταφερθεί σε μουσεία εκτός του χώρου. Το Αρχαιολογικό Πάρκο ως ανασύσταση του αρχαίου κόσμου επί του εδάφους του Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού συμπληρώνεται με  ένα Αρχαιολογικό Μουσείο το οποίο περιλαμβάνει τις ήδη υπάρχουσες αρχαιότητες και νέες που θα προκύψουν από μελλοντικές ανασκαφές.

Κατ’ αναλογίαν με το Ιστορικό Κέντρο της Αθήνας, όπου ο αρχαίος πολιτισμός συμβιώνει με σύγχρονες εγκαταστάσεις τεχνών (μουσεία/εκθεσιακοί χώροι, θέατρα, κινηματογράφοι, μουσικές σκηνές κ.λπ.) στο Πάρκο  πράσινης και κοινωνικής καινοτομίας μπορεί να δημιουργηθεί ένα ισχυρός πόλος για τις σύγχρονες τέχνες,  και την καλλιτεχνική δημιουργία τόσο στον δημόσιο χώρο όσο και σε ειδικούς χώρους (γκαλερί, μικρά μουσεία) αξιοποιώντας κάποια από τα υπάρχοντα κτίρια και επαναχρησιμοποιώντας, ενεργοποιώντας μέρος των υπαρχόντων υπαίθριων χώρων. Στο πάρκο θα μπορούσαν να εγκατασταθούν κυρίως νέοι καλλιτέχνες οι οποίοι, παρά το σημαντικό έργο που δημιουργούν μέσα από ανυπέρβλητες δυσκολίες, δεν έχουν καμιά στήριξη.  Το παράκτιο μέτωπο θα αποκτήσει μια πιο δημιουργική προοπτική, και διέξοδο.

2. Αστικοί κήποι και αγροκτήματα (2000 στρέμματα) για καλλιέργεια φυτών ή και ειδών προς κατανάλωση (αστικά αγροκτήματα) είτε σε ατομική είτε σε συλλογική βάση, σε περιοχές όπου το έδαφος είναι απαλλαγμένο από ρύπους. Ανάλογα με το αν η καλλιέργεια γίνεται σε ατομική ή συλλογική / συνεταιριστική βάση θα διατίθεται προς ενοικίαση γη ανάλογα με τον αριθμό των συμμετεχόντων. Συνολικά μπορεί να διατεθεί προς βιολογική και μόνο καλλιέργεια (θα προβλέπεται η απαγόρευση χρήσης χημικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων αλλά και γενετικά τροποποιημένων ειδών) έκταση 2000 στρεμμάτων χωρισμένων σε μερίδες 100 τμ.

3. Αποκατάσταση και επαναχρησιμοποίηση αρκετών από τα υπάρχοντα κτίρια για στέγαση κοινωνικών και πράσινων δραστηριοτήτων (συμπληρωματικά με τις πολιτιστικές δραστηριότητες που αναφέρθηκαν) που θα δώσουν έναν νέο χαρακτήρα στην περιοχή, μεταβάλλοντάς την σε ένα κέντρο κοινωνικής και πράσινης καινοτομίας. Τα κτίρια μπορούν να διατεθούν για χρήση (όχι ιδιοκτησία) σε ομάδες, κοινωνικές επιχειρήσεις και πρωτοβουλίες εκπαίδευσης, κοινωνικού πειραματισμού και πράσινης οικονομίας που καλύπτουν κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανάγκες και διασφαλίζουν τον λειτουργία του κέντρου προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. Παρόμοιες δραστηριότητες μπορεί να είναι επισκέψιμοι χώροι επίδειξης.

4. Δημιουργία ενός συνεταιριστικού πάρκου ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ανάλογα με τις δυνατότητες του χώρου), που θα συμβάλλει επίσης στην εκπαίδευση των πολιτών σε θέματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Όλα τα κτίρια που θα επαναχρησιμοποιηθούν πρέπει να αναβαθμιστούν ενεργειακά και να γίνουν σταδιακά κτίρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας, και να λειτουργούν προς επίδειξη στο ευρύτερο κοινό.

5. Αποκατάσταση των φυσικών ρεμάτων, ανάδειξης (μέσω ενός ανοικτού και διαρκούς εργαστηρίου εκπαίδευσης και έρευνας) τεχνικών επιστροφής της φύσης μέσα στον αστικό χώρο, ανάπτυξης δραστηριοτήτων άσκησης στη φύση αλλά και εξοικείωσης με τη φύση μέσα από ξεναγήσεις, εκπαιδεύσεις και ανάλογες δραστηριότητες.

Η πρότασή μας στοχεύει μέσα από αυτές τις δραστηριότητες στην δημιουργία πολλών και διαφορετικών θέσεων εργασίας κυρίως μέσα από την κοινωνική συνεργατική οικονομία αλλά και στην δημιουργία εσόδων από ένα υπεύθυνο οικονομικό-παραγωγικό μοντέλο που ικανοποιεί τις απαιτήσεις και των τριών διαστάσεων της βιωσιμότητας (οικονομία, περιβάλλον, κοινωνία). (πχ διαδραστικά κέντρα εκπαίδευσης σε πολιτιστικά, επιστημονικά, περιβαλλοντικά θέματα, προϊόντα μεταποίησης που καλύπτουν ευρύτερες ανάγκες της κοινωνίας, εφαρμογές τεχνολογίας για την επίλυση κοινωνικών προβλημάτων, εμπορία προϊόντων από κοινωνικές επιχειρήσεις καθώς και ποιοτικών τοπικών προϊόντων, εναλλακτικά μοντέλα άσκησης στη φύση, κα)

Η πρόταση μας λαμβάνει υπόψη την ανάγκη να απαντηθούν με ολοκληρωμένο και συνεκτικό τρόπο μια σειρά ευρύτερων θεμάτων που απασχολούν τη χώρα:

- το σημαντικό δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας, οι περιορισμένοι δηλαδή δημόσιοι πόροι, το προβληματικό εμπορικό ισοζύγιο (αφού σε μεγάλο βαθμό το ΑΕΠ της χώρας βασίζεται στην κατανάλωση) και το μεγάλο δημόσιο χρέος που στερεί πόρους για άλλες δραστηριότητες που έχει ανάγκη η κοινωνία

-η υψηλή ανεργία, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων και περισσότερο εκπαιδευμένων αλλά και των ατόμων ηλικίας 50+, των γυναικών και

- η κατάρρευση του παλιού παραγωγικού μοντέλου που στηρίχθηκε κυρίως στην κατανάλωση, την κερδοσκοπία γης και χρηματιστηριακή φούσκα και τις υπεραξίες που δημιουργία μια «εικονική» οικονομία

- η μεγάλη περιβαλλοντική υποβάθμιση στην Αττική και η απουσία όχι μόνο πράσινου αλλά και χώρου για αστικούς κήπους και αγροκτήματα, κάτι ευρέως διαδομένο σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις

- η απουσία σημαντικών χώρων για πράσινο και κοινωνικό πειραματισμό και καινοτομία

- η απουσία έστω και συζήτησης για την πράσινη – κυκλική οικονομία και πολύ περισσότερο η ανάδειξη παρόμοιων μορφών οικονομικής δραστηριότητας στο πλαίσιο ενός νέου παραγωγικού και οικονομικού μοντέλου που μπορεί να μας βγάλει από την πολλαπλή και βαθιά κρίση

- η σχεδόν ανύπαρκτη παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην Αττική και η περιορισμένη εξοικείωση των πολιτών με συνεργατικά κι αποκεντρωμένα μοντέλα παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ (communityenergy, ενεργειακοί συνεταιρισμοί)

- η περιορισμένη συμμετοχική διαχείριση (management) κλίμακας που αναδεικνύει νέα οικονομικά, κοινωνικά και διαχειριστικά μοντέλα του δημόσιο χώρου αλλά και παραγωγής με στόχο τη βιωσιμότητα 

Ποιες είναι οι δυνατότητες του χώρου για την υλοποίηση μιας τέτοια εναλλακτικής πρότασης:

-           Η έκταση του πρώην αεροδρομίου του ελληνικού είναι

-           Η παρουσία σημαντικών πολιτιστικών και αρχαιολογικών στοιχείων

-           Η έστω και σε υποβαθμισμένη μορφή ύπαρξη φυσικών περιοχών (κατάληξη ρεμάτων, παράκτια ζώνη, κάποιες ζώνες πρασίνου κα)

-           Η ύπαρξη εκατοντάδων κτιρίων άλλα σε καλύτερη κι άλλα σε χειρότερη κατάσταση, από τα οποία ένας σημαντικός αριθμός (πάνω από 250) μπορεί να διατηρηθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν για κοινωνικές, πράσινες, πολιτιστικές και οικονομικές-συνεργατικές δραστηριότητες.

-           Η ανάδειξη μέσα στην κοινωνία νέων μορφών συμμετοχικής οικονομίας και κοινωνικής –πράσινης καινοτομίας πάνω στα οποία μπορεί να βασιστεί ένα νέο μοντέλο παραγωγικής, κοινωνικής, οικονομικής και οικολογικής ανασυγκρότησης της χώρας

-           Πολλά και ενδιαφέροντα παραδείγματα και πειραματισμοί συμμετοχικής και πράσινης πολεοδομικής ανασυγκρότησης παρόμοιων μεγάλων περιοχών σε άλλες χώρες

Η σύγχρονη, συμμετοχική του διαχείριση

Η διαχείριση του χώρου πρέπει να είναι βασισμένη σε ένα συμμετοχικό καινοτόμο μοντέλο που διασφαλίζει τόσο την αυτονομία και βιωσιμότητα όσο και τον δημόσιο χαρακτήρα του χώρου, ένα μοντέλο που δεν θα είναι κρατικο-κεντρικό γραφειοκρατικό αλλά λειτουργικό και επικεντρωμένο στην πραγματική επίτευξη των στόχων που τίθενται. Χρειάζεται να αξιοποιήσουμε την εμπειρία αλλά και να πειραματιστούμε σε σύγχρονα καινοτόμα μοντέλα συμμετοχικής διαχείρισης.

Στον φορέα διαχείρισης που θα διαμορφώνει το πλαίσιο ανάπτυξης των δραστηριοτήτων, των χρήσεων γης, των κανονισμών, θα παρακολουθεί και θα αξιολογεί την πορεία του, προτείνουμε να συμμετέχουν εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης δευτέρου και πρώτου βαθμού, επιστημονικών, κοινωνικών φορέων, τοπικών κινημάτων όσο φυσικά και των δραστηριοτήτων που θα αναπτυχθούν στο χώρο. Το μοντέλο καθημερινής διαχείρισης πρέπει να είναι λειτουργικό, αποτελεσματικό και να αξιοποιεί τη χρήση της πληροφορικής τεχνολογίας.

Η οικονομική βιωσιμότητά του Πάρκου Πράσινης Κοινωνικής Καινοτομίας

Η επίσκεψη στο χώρο θα είναι ελεύθερη χωρίς κόστος για όλους κι όλες. Η συμμετοχή σε επιμέρους δραστηριότητες όμως θα ακολουθεί τους όρους που θα έχουν αποφασιστεί και μπορεί να συμμετέχει είτε εισιτήριο (για είσοδο σε δραστηριότητες ή υπηρεσίες) είτε άλλου είδους οικονομική συμβολή ανάλογα με την δραστηριότητα.

Η σταδιακή διαμόρφωση του πάρκου/χώρου πρασίνου θα μπορούσε να υποστηριχθεί στο πλαίσιο ανάπτυξης του ευρύτερου σχεδίου μέσα από ένα σύνολο προγραμμάτων περιφερειακής ανάπτυξης, εδαφικής συνοχής, αλλά και αποκατάστασης υποβαθμισμένων περιοχών που υπάρχουν την προγραμματική περίοδο2014-2020. Περαιτέρω δουλειά θα χρειαστεί όταν εξειδικευτούν οι προσκλήσεις του ΣΕΣ/Νέου «ΕΣΠΑ». Η διαχείριση του χώρου, η φροντίδα του και η βελτίωσή του θα χρηματοδοτούνται από τις διαφορετικές πηγές εσόδων (δραστηριότητες, ενοικίαση αγροκτημάτων, μέρος των εσόδων από πάρκο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, μέρος των εσόδων από τις άλλες οικονομικές δραστηριότητες πράσινης και κοινωνικής επιχειρηματικότητας) αλλά και προγράμματα, συνεργασία με φορείς για ερευνητικά προγράμματα κα

Στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου και συμφωνημένου συμμετοχικού σχεδίου βιώσιμης διαχείρισης του πάρκου, οι ομάδες που θα αναλάβουν με δική τους πρωτοβουλία να αποκαταστήσουν και να επαναχρησιμοποιήσουν τα κτίρια για κοινωνικές και πράσινες δραστηριότητες αλλά και να αναπτύξουν υπεύθυνες δραστηριότητες μέσα στο χώρο για το δημόσιο καλό (πχ ξεναγήσεις, εκπαίδευση στο ποδήλατο, ανάδειξη τεχνικών με βάση της φύση – naturebasedsolutions, διοργάνωση ποιοτικών πολιτιστικών εκδηλώσεων για όλους/ες) θα υποστηριχθούν με την διαμόρφωση ενός διαφανούς και ισότιμου για όλους/ες πακέτο κινήτρων και ρυθμίσεων που θα συμβάλλει στην ανάπτυξη των επιθυμητών δραστηριοτήτων στο χώρο. Οι δραστηριότητες με οικονομικό αντικείμενο θα συνεισφέρουν ένα μέρος των εσόδων τους (σε ανταποδοτική βάση) για την διασφάλιση της συνολικότερης διαχείρισης και λειτουργίας του χώρου, με δεδομένο ότι θα ενισχύονται και θα επωφελούνται από την βιώσιμη διαχείριση του (μεγαλύτερη επισκεψιμότητα, προβολή, ενημέρωση, υποδομές κα)

Οι αστικοί κήποι/αγροκτήματα θα διαμορφωθούν από τους ίδιους τους ενδιαφερόμενους και θα συνεισφέρουν έσοδα μέσω του ενοικίου για τους ευρύτερους στόχους του πάρκου. Η παραχώρηση έναντι μικρού ενοικίου και για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα κομματιών γης (έκτασης το καθένα 100 τμ) για καλλιέργεια φυτών ή και ειδών προς κατανάλωση (αστικά αγροκτήματα) είτε σε ατομική είτε σε συλλογική βάση, σε περιοχές όπου το έδαφος είναι απαλλαγμένο από ρύπους θα συμβάλλει όχι μόνο στην διασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητας του χώρου αλλά και στην εξοικείωση των πολιτών των Αττικής με την καλλιέργεια και την αυτάρκεια τροφίμων, ενώ άνεργοι ή κακά αμοπιβόμενοι μπορεί να έχουν ένα μικρό επιπλέον εισόδημα ή να καλύπτουν βασικές τους ανάγκες σε τρόφιμα. Ανάλογα αν η καλλιέργεια γίνεται σε ατομική ή συλλογική / συνεταιριστική βάση θα διατίθεται προς ενοικίαση γη ανάλογα με τον αριθμό των συμμετεχόντων. Οι καλλιέργειες θα είναι βιολογικές (θα προβλέπεται η απαγόρευση χρήσης χημικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων αλλά και γενετικά τροποποιημένων ειδών)

Τα έσοδα που θα προέρχονται από τα αστικά αγροκτήματα θα είναι σημαντικά, αν και κάθε ενδιαφερόμενος θα πληρώνει ένα μικρό ενοίκιο για το κομμάτι που καλλιεργεί.  Συνολικά μπορεί να διατεθεί προς βιολογική καλλιέργεια έκταση 2000 στρεμμάτων χωρισμένων σε μερίδες 100 τμ, με ένα συμβολικό ενοίκιο.

Ο ενεργειακός συνεταιρισμός (ανοικτός στη συμμετοχή για κάθε ενδιαφερόμενο που θα μπορεί να κατέχει 1-6 μερίδες) θα χρηματοδοτήσει με δικούς του πόρους ή αξιοποιώντας πολλές υπάρχουσες εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης τις επενδύσεις που είναι αναγκαίες. Μέρος των εσόδων (οι επενδύσεις αυτές έχουν σημαντική οικονομική απόδοσης) θα πηγαίνει με βάση την νομοθεσία στα μέλη (αποδόσεις μέχρι 6%), ενώ ένα μέρος θα χρηματοδοτεί την βιώσιμη διαχείριση του πάρκου και ένα άλλο μέρος θα συμβάλλει στις κοινωνικές επενδύσεις και στην αποπληρωμή μέρους του χρέους, όπως προτείνονται σχετικά.

Τα έσοδα από την λειτουργία του πάρκου θα διατίθενται δηλαδή σε 3 κατευθύνσεις, για :

- Τις ομάδες και κοινωνικές/συνεργατικές επιχειρήσεις που θα διαχειρίζονται και θα αναλαμβάνουν επιμέρους δραστηριότητες στο πλαίσιο ενός συνολικού σχεδίου διαχείρισης του χώρου. Θα είναι έσοδα που προέρχονται από την δική τους δραστηριότητα με βάση τους κανόνες του πάρκου. 

- Χρηματοδότηση κοινωνικών δραστηριοτήτων σε άλλες περιοχές για τη μείωση της φτώχειας, του κοινωνικού αποκλεισμού, οικολογική αναβάθμιση γειτονιών σε κρίση, στήριξη προγραμμάτων επιστροφής στην εργασία, μικροχρηματοδοτήσεις μέσω του ταμείου κοινωνικής επιχειρηματικότητας κλπ.

- Αποπληρωμή μέρους του δημόσιου χρέους (όσο μπορεί να αναλογεί στην περίπτωση του ελληνικού) σε ποσό ίσο με αυτό που θα προέλθει από την παραχώρηση του ελληνικού  σε ιδιώτες (600.000.000 Ευρώ) σε βάθος 33 χρόνων (μέχρι το 2050), δηλαδή διάθεση από τις δραστηριότητες του πάρκου ποσού μέχρι 18.000.000 για την αποπληρωμή του χρέους (ή αναλογικά, αν υπάρξει ρύθμιση για απομείωση του χρέους)

Πηγή: CHRYSOGELOS.GR