«Αντιτουρισμός»: Για όσους επιθυμούν κάτι πιο αυθεντικό

Άρθρο της Μάρθας Κίσκιλα από το TVXS.

Ο υπερτουρισμός δεν αποτελεί νέο πρόβλημα. Η Βαρκελώνη βρίσκεται στο επίκεντρο των αυξανόμενων ανησυχιών σχετικά με την ταχεία ανάπτυξη του τουρισμού στις πόλεις, ιδίως κατά τις περιόδους αιχμής, ενώ παρόμοια προβλήματα αντιμετωπίζουν και πόλεις όπως το Παρίσι, το Λονδίνο και η Ρώμη.

TVXS

Όμως η έκρηξη του τουρισμού έχει αρχίσει πλέον να πλήττει και μικρότερες πόλεις όπως το Πόρτο. Και είναι πολλοί οι επισκέπτες αλλά και οι ντόπιοι που δεν θέλουν να ζήσουν σαν τουρίστες αλλά σαν ταξιδιώτες και να βιώσουν πιο «αυθεντικές» εμπειρίες. Αλλά είναι κάτι τέτοιο δυνατόν;

Στο Πόρτο, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Πορτογαλίας, τα παλιά παραδοσιακά καφέ δίνουν τη θέση τους στις μεγάλες αλυσίδες Starbucks και Costa Coffee. Οι ντόπιοι αντιλαμβάνονται τη διαφορά από την έκρηξη στις τιμές των ενοικίων και την άνοδο της Airbnb. Και παρόλο που το Πόρτο δεν έχει ακόμη προχωρήσει σε αντι-τουριστικές διαμαρτυρίες όπως η Βενετία ή η Βαρκελώνη, υπάρχει μια αυξανόμενη αίσθηση ανησυχίας.

Και δεν είναι μόνο οι ντόπιοι που είναι δυσαρεστημένοι με αυτή την κατάσταση, αλλά και οι ίδιοι οι τουρίστες. Τα πιο διάσημα αξιοθέατα του Πόρτο μπορούν να τα δει κανείς σε μια ή δύο μέρες, αλλά οι περισσότεροι αναζητούν κάτι διαφορετικό. Μια μελέτη του 2016 από την online ταξιδιωτική εταιρεία Expedia, για παράδειγμα, διαπίστωσε ότι οι millennial ταξιδιώτες είναι ιδιαίτερα ανήσυχοι για νέες εμπειρίες και επιθυμούν να ζήσουν σαν ντόπιοι και να ανακαλύψουν τα «άγνωστα» σημεία της πόλης.

Για αυτό είναι ειδική η Margarida Castro, ένα από τα άτομα που ίδρυσαν το «The Worst Tours» πριν από πέντε χρόνια. Στόχος τους είναι να κάνουν περιηγήσεις μακριά από την παλιά πόλη και τα τουριστικά αξιοθέτα. Προτιμούν τα εργοστάσια, τις παλιές σιδηροδρομικές γραμμές, εγκαταλελειμμένα κτίρια και οικόπεδα με ιστορία. Μάλιστα ένα εγκαταλελειμμένο σπίτι έχει γίνει ένα από τα πιο hot αξιοθέατα της πόλης, εξαιτίας μια μεγάλης βιομηχανίας μάρκετινγκ που κρύβεται από πίσω.

Η «αντιτουριστική» περιήγηση που προσφέρουν ήταν μια απάντηση στο πώς ο τουρισμός άλλαζε το Πόρτο. «Χρειαζόμασταν να βρούμε έναν τρόπο να κάνουμε κάτι διαφορετικό, γι' αυτό δημιουργήσαμε μια περιήγηση που θα μπορούσε να ξεκινήσει πολιτική συζήτηση», ανέφερε η Castro στον GUARDIAN.

Το Worst Tours είναι μια από τις σειρές των εναλλακτικών περιηγήσεων στην πόλη που αναδύονται τώρα σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς σε όλο τον κόσμο. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, δεσμεύονται να ξεφύγουν από το εμπορικό, να αποκαλύψουν την αληθινή πλευρά των πόλεων τους και να ζήσουν μια «αυθεντική» εμπειρία. «Για μένα είναι προφανές ότι κανένας δεν θέλει πια να είναι τουρίστας», πρόσθεσε η Castro. Ο Martin Finlayson, που έκανε το τουρ συμφωνεί. «Υπάρχουν πολλά τουριστικά μπαρ και εστιατόρια εδώ σήμερα. Εγώ ήθελα να δω κάτι πιο αυθεντικό, που συχνάζουν και πως ζουν».

Αλλά δεν είναι μόνο οι τουρίστες που δείχνουν ενδιαφέρον για αυτές τις περιηγήσεις. Ο Eugene Quinn που κάνει αυτή τη δουλειά στην Βιέννη αναφέρει ότι τέτοιου είδους περιηγήσεις, όπως οι «γευστικές απόλαυσης της αυστριακής πρωτεύουσας», προσελκύουν το 80% των ντόπιων.

«Είναι κρίμα που οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν την ίδια τους την πόλη», λέει ο Quinn. Και η Castro συμφωνεί, υποστηρίζοντας ότι οι περιηγήσεις δεν είναι μόνο για τους τουρίστες, αλλά και να ενθαρρύνουν τη δημιουργικότητα κατά την περιπατητική παράδοση της αρχαίας Ελλάδας, προκαλώντας μια ανταλλαγή ιδεών και εμπειριών αστικής ζωής. Η επίσκεψη στο εγκαταλελειμμένο σπίτι στο Πόρτο, για παράδειγμα, προκάλεσε μια συζήτηση για την κατάληψη: μια κοινή αλλά ελάχιστα συζητημένη πρακτική στην πόλη. Άλλα θέματα που συζητούνται κατά τη διάρκεια των τεσσάρων ωρών της περιήγησης συμπεριλάμβαναν πολιτικές κοινωνικής στέγασης, αυξήσεις ενοικίων, την οικολογία και την αρχιτεκτονική.

«Με τους μισθούς μας, δεν ταξιδεύουμε πολύ», λέει η Castro. «Έτσι περπατώντας στην πόλη και συζητώντας με κάποιον από τη Βαρσοβία ή τη Βαρκελώνη για διάφορα θέματα, ανοίγεις τους πνευματικούς σου ορίζοντες». Πολλοί κοινωνιολόγοι και ανθρωπολόγοι έχουν υποστηρίξει την κομβική σημασία αυτής της ανταλλαγής απόψεων.

«Η άφιξη τουριστών μεταβάλλει την τοπική κοινότητα και αυτό έχει ερευνηθεί εκτενώς από τα πρώτα χρόνια της έξαρσης του τουρισμού», αναφέρει ο Dean MacCannell, κοινωνιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας. Δίνει μάλιστα το παράδειγμα των ιθαγενών γυναικών στο Περού που παραδοσιακά βάζουν ένα λουλούδι στα μαλλιά τους για να σηματοδοτήσουν την ετοιμότητά τους για μια ρομαντική σχέση. Τώρα, όμως, η πράξη αυτή συχνά γίνεται να να βγάλει μια φωτογραφία ο τουρίστας.

Εάν ένας τουρίστας θέλει αυθεντικότητα, η βιομηχανία και οι ντόπιοι θα την «δημιουργήσουν». Αλλά τις περισσότερες φορές είναι ένα ψεύτικο «πραγματικό περιβάλλον» που γίνεται μόνο για να ικανοποιηθούν οι τουρίστες.

Ένα άλλο παράδειγμα είναι το Jane's Walk, που αντιμετωπίζει την περιοδεία στην πόλη ως μια συν-δημιουργική εμπειρία στην οποία οι συμμετέχοντες μαθαίνουν ο ένας από τον άλλο και δεν χαζεύουν απλά δεξιά κι αριστερά. Οι βόλτες αυτές αποτελούν μια ευκαιρία για τους ανθρώπους να «παρατηρούν, να αντανακλούν, να μοιράζονται, να αμφισβητούν και να ξανασκεφτούν» τους τόπους όπου ζουν και εργάζονται.

«Θεωρώ ότι η βιωματική πτυχή των αντι-εκδρομών είναι απαραίτητη. Είναι όλα σχετικά με την ανατροπή των φυσιολογικών αντιλήψεων και των αλληλεπιδράσεών μας με τους αστικούς χώρους. Με αυτές τις βόλτες, δεν μπορείτε ποτέ να ξέρετε πού θα σας πάνε και θα ζήσετε κάτι διαφορετικό», υποστήριξε ο Anzir Boodoo που κάνει εναλλακτικές περιηγήσεις στο Leeds της Αγγλίας.

Πηγή: TVXS