«Το μικρό μωρουδίζει..» ή όταν τα παιδιά αντιδρούν στην «εξαφάνιση» του κόσμου που ήξεραν. Του Δημήτρη Οικονομίδη

 Το άρθρο ‘«Το μικρό μωρουδίζει..» ή όταν τα παιδιά αντιδρούν στην «εξαφάνιση» του κόσμου που ήξεραν’  του ΔΗΜΗΤΡΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ δημοσιεύτηκε στο  TOPERIODIKO.GR Ο Δημήτρης Οικονομίδης είναι Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής

 

Μαφάλντα

 « Το μικρό μωρουδίζει …»,  « το δικό μου κάνει κάτι ξεσπάσματα που έχει να τα κάνει από  δύο χρονών …»…

… Από διάφορες συζητήσεις, αυτήν την περίοδο της κρίσης του κορονοϊού, έρχονται παραδείγματα και εμφανίζεται μια ανησυχία  πολλών γονιών για συμπεριφορές των παιδιών τους που «πηγαίνουν πίσω». Μια ανησυχία, δηλαδή, ότι τα παιδιά τους χάνουν συμπεριφορές και δεξιότητες που είχαν κατακτήσει, ότι χάνουν σε ωριμότητα.

Είναι ένα στοιχείο, στο οποίο αξίζει πολύ τον κόπο να σταθούμε και να λάβουμε υπόψη μας, οι τάσεις παλινδρόμησης. Όχι σαν πρόβλημα, καταρχάς. Αλλά σα μια φυσική και αναγκαία ψυχική λειτουργία των παιδιών. ( Και των ενηλίκων, εξάλλου ).

Μια αυθόρμητη, πρώτη αντίδραση πολλών γονιών είναι το να προσπαθήσουν να διατηρηθεί ο βαθμός ωριμότητας και συμπεριφοράς των παιδιών τους, στα επίπεδα προ κρίσης κορονοϊού. Να τηρήσουν π.χ. ευλαβικά έως και ψυχαναγκαστικά το πρόγραμμα που στέλνει ο παιδικός σταθμός και το σχολείο, τις οδηγίες των ειδικών για διατήρηση μιας ρουτίνας και ενός πλαισίου όπως πριν. Και πολλές φορές έρχονται, κατ’ αυτόν τον τρόπο, σε έντονη αντιπαράθεση με τα «μωρουδίσματα» των παιδιών τους και ανοίγουν φαύλους κύκλους  σύγκρουσης.

Τα παιδιά αντιλαμβάνονται πολύ καλά,  έως και πολύ καλύτερα από τους ενήλικες ( « πως να κρυφτείς απ’ τα παιδιά, έτσι κι αλλιώς…» ) πως συμβαίνει κάτι πολύ σοβαρό και επικίνδυνο. Όχι μόνον γιατί ακούν τις συζητήσεις μας ή, δυστυχώς, τα αφήνουμε μπροστά στο όπλο διασποράς τρομοϊού και παρανοϊού που λέγεται τηλεόραση. Τα παιδιά επίσης βλέπουν ότι οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές έχουν «εξαφανιστεί». Οι παιδικές χαρές, οι παιδότοποι, τα σινεμά έχουν κλείσει. «Συναντιόνται» με τους συγγενείς και τους φίλους μέσω Διαδικτύου. Έξω κυκλοφορεί λίγος κόσμος και  κάτι «τύποι» με μάσκες και γάντια.

Και, τέλος, όσο και εάν προσπαθούμε να τα προστατεύσουμε από την περιττή και υπερβολική έκθεση, νιώθουν, ψυχανεμίζονται ότι κάτι τρέχει.  Και όπως όλα τα … ζώα, μιας και δεν μπορούν να φύγουν τρέχοντας μακριά από τον κίνδυνο, φωλιάζουν. Κρύβονται. Φωλιάζουν, τόσο σωματικά όσο και ψυχοσυναισθηματικά. Ζητάνε περισσότερο την παρουσία τόσο τη συναισθηματική όσο και τη σωματική των γονιών και, φυσικά, ιδιαίτερα της μητέρας. Στέλνουν μηνύματα μέσα από τις ερωτήσεις και τα παιχνίδια τους, που εκφράζουν το άγχος τους ( π.χ. οι κούκλες αρχίζουν να… αρρωσταίνουν συχνά, αυξάνονται οι… σκοτωμοί των μικρών στρατιωτών και τα τρακαρίσματα των μικρών αυτοκινήτων, επίσης, άγρια ζώα κάνουν πιο συχνά βόλτες στο σαλόνι κλπ. κλπ. ).

Και, βέβαια, υπάρχουν και πιο οφθαλμοφανή σημάδια του άγχους, μεταξύ των οποίων και η τάση παλινδρόμησης, που αναφέραμε εξαρχής.

Το έργο των γονιών σε αυτό το πεδίο είναι να αγκαλιάσουν αυτήν την παλινδρόμηση, να της επιτρέψουν να υπάρξει, να εκδηλωθεί, να παίξουν μαζί της και οι όποιες διορθωτικές κινήσεις να γίνονται με απαλές πινελιές και με παιχνίδι, χωρίς καταναγκασμό και επιβολή. Να μην την εκλάβουν αμέσως , και μάλιστα με άγχος και πανικό, ως ένα πρόβλημα το οποίο θα πρέπει να διορθωθεί ή και να κατασταλεί.

Πρόβλημα θα αποτελέσει το εάν αυτές οι παλινδρομητικές τάσεις δεν εναλλάσσονται με φάσεις όπου το παιδί λειτουργεί στο ήδη κεκτημένο επίπεδό (εάν π.χ. μωρουδίζει στο λόγο κάποιες στιγμές αλλά γενικά μιλά όπως πριν ή και συνεχίζει να εξελίσσει το λόγο του, η παλινδρόμηση είναι αναμενόμενη, φυσιολογική), είτε γίνουν μόνιμες είτε αφορούν ταυτόχρονα πολλές ψυχικές λειτουργίες.

Νομίζω ότι μέχρι τώρα έχει δοθεί βάρος, στις οδηγίες εκ μέρους εκπαιδευτικών και ειδικών, μόνο στο κομμάτι της ανάγκης να συνεχιστεί μια ρουτίνα, ένα πλαίσιο, Αυτά φυσικά και είναι πράγματα σημαντικά, διότι στέλνουν ένα μήνυμα ότι η ζωή συνεχίζεται, ότι οι ενήλικες είναι εγγυητές της σταθερότητας, της συνοχής και της συνέχειας του κόσμου. Είναι μήνυμα και πράξη που περιορίζουν το άγχος, που καθησυχάζουν.

Όμως, ταυτόχρονα αναμένεται και η παλινδρόμηση. Και αναμένεται γιατί τα παιδιά παλινδρομούν ως αντίδραση στο άγνωστο, στο καινούργιο που προκαλεί φόβο.

Η υποδοχή και αποδοχή της από τους γονείς μπορεί να γίνει, στο μέτρο που επιτρέπουν οι παρούσες συνθήκες, μια σύνθεση των δύο αναγκών, ένα αρμονικό πηγαινέλα, ένα παιχνίδι ανάμεσα στα δύο πεδία.

Της συνέχειας και της παλινδρόμησης.

Στην Πηγή: TOPERIODIKO.GR