Σχολείο στεγνό και παρωχημένο ή Σχολείο που αφυπνίζει κρυμμένες δυνατότητες; Της Εμης Κίτσαλη και της Γεωργίας Βαλωμένου

Το άρθρο ‘Σχολείο στεγνό και παρωχημένο ή Σχολείο που αφυπνίζει κρυμμένες δυνατότητες;’ της Εμης Κίτσαλη και της Γεωργίας Βαλωμένου δημοσιεύτηκε στο ALFAVITA, με αφορμή το νέο Ωρολόγιο Πρόγραμμα του Γενικού Λυκείου Η Εμη Κίτσαλη και η Γεωργία Βαλωμένου είναι Αρχιτέκτονες Εκπαιδευτικοί ΠΕ81. 

Στις 16/6/2020, εν μέσω πανελλαδικών εξετάσεων, ανακοινώθηκε το ΝΕΟ ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ από το οποίο αφαιρέθηκαν με μία κίνηση αιφνιδιαστική όλα τα μαθήματα επιλογής και, κατ’ επέκταση , όλα τα καλλιτεχνικά μαθήματα (Ελεύθερο και Γραμμικό σχέδιο στην Γ’ Λυκείου, Καλλιτεχνική παιδεία στην Α’ Λυκείου) αλλά και μαθήματα όπως η Διαχείριση Φυσικών Πόρων.

Ήταν φανερό και από το πολυνομοσχέδιο για την παιδεία που ψηφίστηκε λίγες μέρες νωρίτερα (11/6/2020) ότι το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων οραματίζεται ένα σχολείο στεγνό, παρωχημένο, τεχνοκρατικό, εξετασιοκεντρικό, συντηρητικό. Το ωρολόγιο πρόγραμμα έρχεται ως επισφράγισμα αυτών των –δεδηλωμένων - προθέσεων να εξοβελίσει από το σχολείο τις τέχνες, τις κοινωνικές επιστήμες, τα περιβαλλοντικά μαθήματα, τη δυνατότητα καλλιέργειας ιδιαίτερων ενδιαφερόντων και κλίσεων των έφηβων μαθητών/τριων .

Οι μαθητές/τριες οφείλουν, σύμφωνα με το ΥΠΠΕΘ, να μην παρεκκλίνουν από τον στόχο της εισαγωγής στα ΑΕΙ και της ένταξης στην παραγωγική διαδικασία. Πρότυπο για το γενικό λύκειο γίνεται το φροντιστήριο το οποίο λειτουργεί στην βάση της εξαντλητικής προετοιμασίας για τις εξετάσεις και δεν είναι σε καμία περίπτωση ένα είδος σχολείου που προάγει την γενική παιδεία και την ευρύτερη καλλιέργεια ούτε μπορεί να αποτελέσει κοινωνικό χώρο ποικίλων αλληλεπιδράσεων και μαθητικής ζωής . 

Σε ένα ήδη προβληματικό μοντέλο σχολείου, ένα σχολείο που αποξενώνει και πνίγει τα παιδιά, που δεν είναι συμπεριληπτικό για κανενός είδους διαφορετικότητα, που δεν έχει δημιουργική σχέση με τη γνώση, που το διάλειμμα είναι το αγαπημένο μάθημα των παιδιών, που το όριο των απουσιών εξαντλείται από όλους, το νέο ωρολόγιο πρόγραμμα μεγεθύνει το πρόβλημα αντί να το λύνει. Το νέο ωρολόγιο πρόγραμμα είναι η παραδοχή μιας μεγάλης ήττας όλων μας.

 Τα μαθήματα σχεδίου ήταν για κάποια παιδιά, μια όαση μέσα στην ξηρασία των «βασικών» μαθημάτων, στα οποία ενδεχομένως, για διάφορους λόγους, αδυνατούσαν να ανταποκριθούν επαρκώς. Μια όαση όπου ένιωθαν δυνατά και δημιουργικά και όπου μπορούσαν να χαλαρώσουν και να εκφραστούν. Επιπλέον το γραμμικό σχέδιο είναι μία παγκόσμια γλώσσα επικοινωνίας, είναι ένα μάθημα μέσα από το οποίο τα παιδιά αποκτούν αίσθηση του χώρου και της κλίμακας, αίσθηση της μορφής και της ομορφιάς, δομημένη σκέψη, αρχιτεκτονική αντίληψη. Ένα μάθημα με το οποίο όλοι οι μαθητές θα έπρεπε να έρχονται σε επαφή σε κάποιο στάδιο της σχολικής τους ζωής. Τα καλλιτεχνικά μαθήματα εν γένει βοηθούν τους μαθητές να αποκτήσουν κριτική στάση απέναντι στα προϊόντα του κυρίαρχου στις μέρες μας οπτικού πολιτισμού.

Το μάθημα της Διαχείρισης Φυσικών Πόρων, ένα από τα λίγα μαθήματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, επίσης καταργείται την ώρα που η κλιματική αλλαγή αναγνωρίζεται παγκόσμια ως ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα του πλανήτη η λύση του οποίου αποτελεί το βασικο αίτημα ενός διεθνούς κινήματος της νεολαίας. Η ίδια η έννοια της επιλογής μαθημάτων, η δυνατότητα των παιδιών να αναλάβουν πάρουν σε ένα βαθμό της ευθύνη της εκπαίδευσής τους, να σκεφτούν και να αποφασίσουν με τι θέλουν να ασχοληθούν, καταργείται. Η ερευνητική εργασία ως δυνατότητα ανασχόλησης με ένα θέμα που ενδιαφέρει τα παιδιά, ακόμα και αν δεν περιλαμβάνεται στα διδακτικά αντικείμενα του σχολείου, καταργειται. Οδηγούμαστε ένα βήμα πίσω σε ένα σχολείο ακόμα πιο δασκαλοκεντρικό με ακόμα λιγότερη αυτενέργεια

Ειδικά για το Ελεύθερο και Γραμμικό Σχέδιο της Γ’ λυκείου, που είναι μαθήματα πανελλαδικώς εξεταζόμενα και προαπαιτούμενα για την είσοδο σε όλες της Αρχιτεκτονικές Σχολές αλλά και στις σχολές Γραφιστικής, Διακόσμησης, Γραφικών τεχνών, Συντήρησης έργων τέχνης κ.α., είναι σκανδαλώδες να σταματήσει η διδασκαλία τους στο δημόσιο σχολείο και να οδηγηθούν εκατοντάδες μαθητές στα φροντιστήρια σχεδίου. Γνωρίζουμε πως η δίωρη διδασκαλία τους δεν επαρκούσε ως προετοιμασία για τις εξετάσεις, και έχουμε ζητήσει την αναβάθμιση του μαθήματος, ήταν όμως σίγουρα καλύτερη από το καθόλου. Επιπλέον, εγείρονται ερωτήματα για τον τρόπο διεξαγωγής των εξετάσεων στο μέλλον: ποιος θα βαθμολογεί το μάθημα του γραμμικού σχεδίου αν δεν το βαθμολογούν οι διδάσκοντες αρχιτέκτονες εκπαιδευτικοί;

Για εμάς τους εκπαιδευτικούς ΠΕ 81 (αρχιτέκτονες, πολιτικοί μηχανικοί, τοπογράφοι) πρόκειται για την ολοκλήρωση μια μακράς διαδικασίας εξοβελισμού μας από την εκπαίδευση. Ειδικά για τους αρχιτέκτονες, σημαντικό βήμα αυτής της διαδικασίας ήταν η αφαίρεση ενός σημαντικού αριθμού αναθέσεων , μαθημάτων που βρίσκονται στην βάση των σπουδών μας όπως η Ιστορία Τέχνης και οι Αρχές Σύνθεσης, που έγινε πριν από δύο χρόνια, λόγω της ενοποίησης της ειδικότητας , με τρόπο εντελώς ανορθολογικό . Τώρα, στην καλύτερη περίπτωση θα μας ανατεθούν διοικητικές εργασίες ή θα γίνουν μετατάξεις, ενώ δεν μπορούμε να αποκλείσουμε και την χειρότερη περίπτωση που είναι να βρεθούμε σε διαθεσιμότητα και να ξαναζήσουμε τις μαύρες μέρες του 2012.

Ωστόσο, δεν θα μπούμε σε συντεχνιακό παιχνίδι διεκδίκησης ωρών έναντι ωρών άλλων ειδικοτήτων. Το θέμα δεν είναι ποιος θα επιβιώσει. Το θέμα είναι ότι αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση αρχιτέκτονες, αλλά και άλλοι μηχανικοί, που μπορούμε (βάσει των σπουδών μας) να διδάξουμε με επάρκεια μια σειρά από απαραίτητα αντικείμενα, άνθρωποι με εμπειρία, με όραμα, με αγάπη για την εκπαίδευση, και αντί να αξιοποιηθούμε παροπλιζόμαστε.

Ζητάμε ένα πολύμορφο και πλουραλιστικό σχολείο με ζώνες επιλογής όπου τα παιδιά θα δοκιμάζουν και θα καλλιεργούν τα ενδιαφέροντά τους , ένα σχολείο που θα μπορεί «να αφυπνίσει κρυμμένες δυνατότητες και ταλέντα ενθαρρύνοντας την αυτοέκφραση και την εναλλακτική σκέψη, να συγκροτήσει την έννοια του συνειδητού πολίτη ο οποίος έχει άποψη και κρίση και συμμετοχή στα κοινά, ένα σχολείο που να μπορεί, εκτός από το να ελέγχει και να αξιολογεί, να εμπνεύσει, να τονώσει, να ενδυναμώσει, να συγχωρήσει, να αγαπήσει κάθε παιδί όπως του αξίζει.» (Θ.Κάππας, φιλόλογος).

Πηγή: Εμη Κίτσαλη και Γεωργία Βαλωμένου , ALFAVITA