ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ: Παρατηρήσεις επί του Σχεδίου Νόμου “Θεσμικό πλαίσιο τηλεργασίας στο Δημόσιο Τομέα “

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών (ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ) απέστειλε, πριν λίγες μέρες, επιστολή προς τον Υπουργό Εσωτερικών και τον Γενικό Γραμματέα Ανθρώπινου Δυναμικού με τις Παρατηρήσεις της Ομοσπονδίας επί του Σχεδίου Νόμου “Θεσμικό πλαίσιο τηλεργασίας στο Δημόσιο Τομέα “ 

Η Επιστολή έχει ως εξής:

Ο θεσμός της τηλεργασίας προωθείται από την ΕΕ από τις αρχές της δεκαετίας του ΄90 (Λευκή Βίβλος, Πράσινη Βίβλος, Συνθήκη της Λισαβόνας). Οι διατομεακές (διακλαδικές) οργανώσεις των κοινωνικών εταίρων υπέγραψαν και τη «Συμφωνία Πλαίσιο για την Τηλεργασία» στις 16/7/2002. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εναπόθεσε στη διαδικασία της προσέγγισης των κοινωνικών εταίρων τη ρύθμιση των συνεπειών που προκύπτουν από την εφαρμογή της τηλεργασίας και τον προσανατολισμό των επιλογών που απαιτούνται για την αντιμετώπισή τους . Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα ειδικές νομοθετικές προβλέψεις για την τηλεργασία, εκτός από την ενσωμάτωση της Ευρωπαϊκής «Συμφωνίας - Πλαίσιο για την Τηλεργασία» του 2002 από την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας 2006- 2007, ρύθμιση που όμως δεν παρουσιάζει επάρκεια ως προς την προστασία των εργαζόμενων. Η ενσωμάτωση της Συμφωνίας περιλαμβάνει μια αυτούσια μεταφορά του κειμένου και όχι την ειδικότερη ρύθμιση λεπτομερειών της τηλεργασίας όπως έγινε σε άλλες χώρες. 

Ο κλάδος των Διπλωματούχων Μηχανικών, λόγω αντικειμενικής φύσης της εργασίας μας μόνο εν μέρει μπορεί να ενταχθεί σε διαδικασίες τηλεργασίας. Κι αυτό γιατί στις περισσότερες περιπτώσεις απαιτείται η επί τόπου παρουσία του Μηχανικού στην αυτοψία, στο 2 έργο, στη μελέτη, στην επιθεώρηση, στον έλεγχο του έργου του και η επί τόπου συνεργασία με τους κάθε φορά εμπλεκόμενους συνεργάτες. Σε κάποιες περιπτώσεις, όπως στην Πληροφορική θα μπορούσε να ενταχθεί αρμονικότερα. Αντίστοιχα θέματα υπάρχουν και με άλλους κλάδους οπότε η διασαφήνιση ανά Οργανική Μονάδα των θέσεων εργασίας που δύναται να εργαστούν με τηλεργασία είναι απαραίτητη. Η γενική αναφορά του ν/σ “εφόσον η φύση των καθηκόντων τους καθιστά εφικτή την εκτέλεσή τους μέσω τηλεργασίας“ είναι ανεπαρκέστατη και θα οδηγήσει σε διακριτές ανά Υπηρεσία τακτικές αντιμετώπισης. Η εκχώρηση με το άρθρο 13 της δυνατότητας επιλογής ετησίως των “θέσεων εργασίας που είναι επιλέξιμες για τηλεργασία “ αποκλειστικά στους Προϊσταμένους Διευθύνσεων και Τμημάτων έχει το ίδιο ακριβώς πρόβλημα. 

Στο Αρ.8 η παρ.2 είναι ασαφής, ως προς το ποιο τελικά είναι το διαθέσιμο διάστημα τηλεργασίας, 40 ημέρες το τρίμηνο (δηλαδή έως 160 το έτος) ή 40 ημέρες το έτος (εντός ενός τριμήνου); Το μεν πρώτο είναι υπερβολικό, το δε δεύτερο πολύ περιοριστικό. 

Ο οικειοθελής χαρακτήρας της επιλογής της τηλεργασίας είναι αδιαπραγμάτευτος και δε μπορεί να αποτελεί διευθυντικό δικαίωμα. Η τηλεργασία δεν μπορεί να μετατραπεί σε μόνιμη συνθήκη για κανέναν εργαζόμενο και εργαζόμενη μετά το πέρας της πανδημίας, αλλάζοντας μονομερώς το εργασιακό καθεστώς του. Η απομόνωση από το εργασιακό περιβάλλον για μακρά χρονικά διαστήματα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχολογία και στην προσωπική – οικογενειακή ζωή των εργαζομένων, όπως δείχνουν και πολλές διεθνείς μελέτες. Η απομόνωση από τους υπόλοιπους εργαζόμενους του Φορέα και η διάχυση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής μακροπρόθεσμα είναι σε βάρος και των δύο. 

Ο εργοδότης οφείλει να είναι υπεύθυνος γα την παροχή, εγκατάσταση και συντήρηση όλου του αναγκαίου εξοπλισμού για την εξ αποστάσεως εργασίας (Υπολογιστές, Smart Phone, Τηλεπικοινωνίες, Εκτυπωτές, Αναλώσιμα γραφείου, Λογισμικό, Συντήρηση, Τεχνική Υποστήριξη), να καλύπτει το κόστος που συνδέεται με αυτήν, το κόστος των επικοινωνιών και ότι άλλο απαιτείται κατά περίπτωση. Αυτή τη στιγμή - εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων- οι εργαζόμενοι χρησιμοποιούν τον προσωπικό τους εξοπλισμό τον οποίο έχουν προμηθευτεί με δικά τους έξοδα. Ειδικά το Τεχνικό Λογισμικό το οποίο χρησιμοποιούν οι Διπλωματούχοι Μηχανικοί (Υπολογιστικά και Σχεδιαστικά Προγράμματα) προστατεύεται από πατέντες και είναι εξαιρετικά ακριβό. Οι αναφορές του άρθρου 12 για το “Σταθμό τηλεργασίας” είναι ανεπαρκέστατες και προβληματικές, ειδικά η αναφορά ότι “Εφόσον ο φορέας δεν έχει τη δυνατότητα να παράσχει Σταθμό Τηλεργασίας, ο υπάλληλος δύναται εφόσον το επιθυμεί, να κάνει χρήση του προσωπικού του τεχνολογικού εξοπλισμού.” με την οποία οι εργαζόμενοι θα συνεχίσουν να επιβαρύνονται με όλα τα απαιτούμενα, όπως ήδη συνέβη όλο τον τελευταίο χρόνο της πανδημίας (αναβαθμίσεις και αγορές εξοπλισμού, αναλώσιμα, συντηρήσεις, αυξημένο κόστος Υποδομών). 

Απαιτείται η θεσμοθέτηση Επιδότησης - Αποζημίωσης για όσο διαρκεί η περίοδος τηλεργασίας των εργαζομένων για το τμήμα των Υποδομών της κατοικίας τους που χρησιμοποιούν ως γραφείο απαλλάσσοντας την Υπηρεσία από τα αντίστοιχα έξοδα (Πάγιος Εξοπλισμός Γραφείου, Χώρος Γραφείου – Ενοίκιο, Έξοδα Οργανισμών Ηλεκτρικής Ενέργειας και Τηλεπικοινωνιών, Έξοδα Καθαριότητας και Υγιεινής, Θέρμανση κλπ), επαυξημένος εφόσον ο εργαζόμενος χρησιμοποιεί το δικό του εξοπλισμό. Ακολουθεί μια ενδεικτική καταγραφή κόστους που επωμίζεται ο εργαζόμενος και πρέπει να καλυφθεί: 

Α - αποζημίωση για το χώρο στο σπίτι που διατίθεται για την 8ωρη τηλεργασία 

Β – αποζημίωση για τον Πάγιο Εξοπλισμό Γραφείου και τα απαιτούμενα αναλώσιμα 

Γ - αποζημίωση για την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας ή και Πετρελαίου – Φυσικού Αερίου για τη θέρμανση-κλιματισμό του χώρου για το 8ωρο 

Δ - αποζημίωση για τη χρήση δικτύου / τηλεφώνου για το 8ωρο 

Ε - αποζημίωση για τη χρήση υπολογιστών, σε περίπτωση που δεν έχουν διατεθεί υπολογιστές από την υπηρεσία 

Η αποζημίωση θα υπολογίζεται ως: Αποζημίωση = αριθμός ημερών τηλεργασίας * (Α+Β+Γ+Δ+Ε) Εκτίμηση των 4 παραμέτρων: 

Α: Για το χώρο εργασίας το αντίστοιχο για το ενοίκιο για περίπου 8 έως 10 τμ που χρειάζονται κατ ελάχιστο για χώρο εργασίας Π.χ. για ένα μέσο ενοίκιο 7,5€/τμ/μήνα=0,25€/τμ/ημέρα, δηλ Α=0,25€/τμ/ημέρα*10,00τμ=2,50 €/ημέρα 

Β: Για τον Πάγιο Εξοπλισμό Γραφείου Για Γραφείο, καρέκλα και αναλώσιμα 0,50 €/ημέρα 

Γ: Για την ενέργεια: θεωρώντας την ισχύ του Η/Υ και εκτυπωτή στα 200W, για 8 ώρες, έχουμε 1,6kWh/ημέρα και 0,11936€/kWh, τότε Β=1,6kWh/ημέρα*0,11936€/kWh=0,19€/ημέρα. Αντίστοιχα το κόστος θέρμανσης – κλιματισμού για ένα χώρο 10 τμ είναι ενδεικτικά 8 ώρες Χ 0,5ΚW = 4 kWh/ημέρα*0,11936€/kWh=0,48€/ημέρα. 

Δ: χρήση δικτύου/τηλεφώνου: 60€/μήνα [***] αντιστοιχεί σε 0,08€/ώρα, δηλαδή 0,64€/8ωρο (εργάσιμη ημέρα). 

E: θεωρώντας ένα μέσο κόστος ενός μέτριου λάπτοπ 800€ + 200€ λοιπός εξοπλισμός (εξωτερικοί δίσκοι, ακουστικά, εκτυπωτής), δηλ. 1,37€/ημέρα για διάρκεια ζωής 2 ετών του υπολογιστή. 4 

Άρα, αν η Υπηρεσία έχει διαθέσει Σταθμό Εργασίας και Λογισμικό στο συνάδελφο, η αποζημίωση ενδεικτικά υπολογίζεται: Α+Β+Γ+Δ=(2,50+0,50+0,19+0,48+0,64)€/ημέρα=4,31€/ημέρα 

Ενώ, αν δεν έχει διαθέσει Σταθμό Εργασίας και Λογισμικό, η αποζημίωση είναι: Α+Β+Γ+Δ+Ε=(2,50+0,50+0,19+0,48+0,64+1,37)€/ημέρα=5,68€/ημέρα 

Τέλος οφείλει να προκύπτει πλήρης σεβασμός του ωραρίου των εργαζομένων και των σχέσεων εργασίας καθώς και των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, και να διασφαλίζεται πλήρως η δυνατότητα αποσύνδεσης με τη λήξη του συμβατικού ωραρίου εργασίας καθώς και η τυχόν υπερωριακή αποζημίωση εφόσον αυτή προκύπτει. Σεβασμός του ωραρίου, της τυχόν Υπερωριακής Απασχόλησης, των αδειών, των αναγκαίων διαλειμμάτων, της δυνατότητας ελέγχου από το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας. Απόλυτη Προστασία των Προσωπικών Δεδομένων του εργαζόμενου χωρίς να επιτραπούν Συστήματα επιτήρησης και ελέγχου εντός της κατοικίας του εργαζομένου (κάμερες, λογισμικά παρακολούθησης υπολογιστή κλπ). Οφείλει επίσης να παρέχεται κατάλληλη επιμόρφωση επικεντρωμένη στον τεχνολογικό εξοπλισμό που τίθεται στην διάθεση του εργαζόμενου αλλά και στα χαρακτηριστικά αυτής της μορφής οργάνωσης της εργασίας. Κατάρτιση επίσης θα χρειαστεί και ο προϊστάμενος του εργαζόμενου και πιθανώς όσοι υπάλληλοι έχουν άμεση σχέση με αυτόν. 

Εκτιμούμε ότι η συζήτηση σε βάθος πριν τη Νομοθέτηση και η ενσωμάτωση ανάμεσα σε άλλα και των παραπάνω ελάχιστων μέτρων προστασίας των εργαζομένων οφείλει να είναι η κοινή στόχευση εργαζομένων και Πολιτείας.

Η ανακοίνωση της ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ είναι διαθέσιμη στο SYSPEIROSIARISTERONMIHANIKON.BLOGSPOT.COM